Người lao động cần làm gì khi nhận thấy bị sa thải trái pháp luật

1. Dấu hiệu nhận biết quyết định sa thải trái pháp luật

Việc nhận diện đúng các dấu hiệu vi phạm là điều kiện quan trọng đầu tiên để người lao động đưa ra các hành động bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình. Một quyết định sa thải bị coi là trái pháp luật khi vi phạm căn cứ hoặc vi phạm thủ tục xử lý kỷ luật lao động.

Sa thải trái luật khi hành vi vi phạm của người lao động không thuộc các căn cứ được phép sa thải tại Điều 125 BLLĐ 2019. Các căn cứ hợp pháp bao gồm các nhóm hành vi nghiêm trọng như trộm cắp, tham ô, đánh bạc, cố ý gây thương tích, sử dụng ma túy, quấy rối tình dục tại nơi làm việc; tiết lộ bí mật kinh doanh; gây thiệt hại nghiêm trọng; tái phạm kỷ luật; hoặc tự ý bỏ việc đủ 05 ngày cộng dồn trong 30 ngày hoặc 20 ngày cộng dồn trong 365 ngày mà không có lý do chính đáng.

Ngay cả khi người lao động có hành vi vi phạm thuộc Điều 125 tức là hành vi đó người sử dụng lao động đủ căn cứ để quyết định sa thải người lao động, quyết định sa thải vẫn phải tuân thủ các nguyên tắc và trình tự được quy định tại Điều 122 Bộ luật lao động 2019. Việc xử lý kỷ luật được quy định như sau: Người sử dụng lao động phải chứng minh được lỗi của người lao động; Phải có sự tham gia của tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở mà người lao động đang bị xử lý kỷ luật là thành viên; Người lao động phải có mặt và có quyền tự bào chữa, nhờ luật sư hoặc tổ chức đại diện người lao động bào chữa; trường hợp là người chưa đủ 15 tuổi thì phải có sự tham gia của người đại diện theo pháp luật; Việc xử lý kỷ luật lao động phải được ghi thành biên bản.

Pháp luật lao động thiết lập một nguyên tắc bảo vệ nhằm đảm bảo tính công bằng trong quá trình xử lý kỷ luật. Theo đó, người sử dụng lao động không được xử lý kỷ luật lao động đối với người lao động nếu họ đang trong các khoảng hời gian được pháp luật quy định. Cụ thể, việc ra quyết định xử lý kỷ luật phải bị tạm dừng nếu người lao động đang trong thời gian nghỉ ốm đau, điều dưỡng hoặc đang nghỉ việc có sự đồng ý của người sử dụng lao động. Đặc biệt, nếu người lao động đang bị tạm giữ, tạm giam bởi cơ quan nhà nước có thẩm quyền, doanh nghiệp cũng không được phép tiến hành xử lý kỷ luật. Cuối cùng, một nguyên tắc quan trọng là doanh nghiệp phải chờ đợi kết quả điều tra, xác minh và kết luận của cơ quan có thẩm quyền đối với các hành vi vi phạm quan trọng như trộm cắp, tham ô, tiết lộ bí mật kinh doanh,... được quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều 125 của Bộ luật này, trước khi ra quyết định xử lý kỷ luật cuối cùng.

2. Người lao động cần làm gì khi nhận thấy mình bị sa thải trái pháp luật?

Khi bị doanh nghiệp xử lý kỷ luật dưới hình thức sa thải một cách trái pháp luật, người lao động có quyền thực hiện các biện pháp pháp lý sau đây để đòi lại quyền lợi chính đáng cho mình:

Cách 1. Khiếu nại hành chính

Người lao động có quyền tiến hành khiếu nại quyết định sa thải để yêu cầu người có thẩm quyền xem xét lại. Việc khiếu nại được thực hiện căn cứ theo Nghị định 24/2018/NĐ-CP. Theo đó, khiếu nại lần đầu được gửi tới người sử dụng lao động. Nếu việc giải quyết của người sử dụng lao động không thỏa đáng hoặc quá thời hạn quy định, người lao động có thể thực hiện khiếu nại lần hai tới Chánh Thanh tra Sở Lao động - Thương binh và Xã hội nơi doanh nghiệp đặt trụ sở chính.

Cách 2. Khởi kiện tại Tòa án

Đối với tranh chấp về xử lý kỷ luật lao động theo hình thức sa thải, pháp luật trao cho người lao động quyền trực tiếp khởi kiện tại Tòa án mà không cần thông qua thủ tục hòa giải bắt buộc. Cụ thể, người lao động có thể khởi kiện tại Tòa án, căn cứ theo khoản 1 Điều 188 Bộ luật Lao động năm 2019 và các quy định của Bộ luật Tố tụng Dân sự năm 2015.

3. Quyền Lợi Bồi Thường Pháp Lý Bắt Buộc Khi Sa Thải Trái Luật

Khi quyết định sa thải bị Tòa án tuyên bố vô hiệu hoặc bị cơ quan hành chính hủy bỏ, người sử dụng lao động phải thực hiện nghĩa vụ khôi phục quyền lợi và bồi thường thiệt hại theo Điều 41 Bộ luật Lao động 2019.

- Nghĩa vụ nhận trở lại làm việc: Người sử dụng lao động buộc phải nhận lại người lao động vào làm việc theo đúng hợp đồng lao động đã giao kết. Đây là nghĩa vụ khôi phục vị trí làm việc.

- Người sử dụng lao động có nghĩa vụ bồi thường cho người lao động các khoản sau: Trả đủ tiền lương, đồng thời đóng bù Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế, Bảo hiểm thất nghiệp cho toàn bộ những ngày người lao động không được làm việc do quyết định sa thải trái luật gây ra, Bồi thường thiệt hại tinh thần: Trả thêm một khoản tiền ít nhất bằng 02 tháng tiền lương theo hợp đồng lao động cho người lao động.

Nếu người lao động không muốn trở lại làm việc (sau khi đã được bồi thường các khoản ở mục 2), quan hệ lao động sẽ chấm dứt. Khi đó, ngoài các khoản bồi thường đã nêu, người lao động còn được trả trợ cấp thôi việc. Điều này đảm bảo người lao động không bị thiệt thòi về quyền lợi khi buộc phải tìm kiếm công việc mới.

Tóm lại, việc bị sa thải trái pháp luật là một hành vi xâm phạm nghiêm trọng đến quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động. Cần nhớ rằng, thời hiệu khởi kiện tại Tòa án chỉ là 01 năm kể từ ngày phát hiện hành vi vi phạm, do đó, hãy hành động ngay lập tức bằng cách thu thập chứng cứ và liên hệ với chúng tôi để được Luật sư chuyên môn hỗ trợ hiệu quả, đảm bảo quyền lợi của quý vị kịp thời và đầy đủ nhất.

Cam kết chất lượng dịch vụ:

Công ty Luật TNHH HTC Việt Nam hoạt động với phương châm tận tâm – hiệu quả – uy tín, cam kết đảm bảo chất lượng dịch vụ, cụ thể như sau:

- Đảm bảo thực hiện công việc theo đúng tiến độ đã thỏa thuận, đảm bảo tuân thủ đúng quy định pháp luật, đúng với quy tắc đạo đức và ứng xử của luật sư Việt Nam.

- Đặt quyền lợi khách hàng lên hàng đầu, nỗ lực hết mình để mang đến cho khách hàng chất lượng dịch vụ tốt nhất.

- Bảo mật thông tin mà khách hàng cung cấp, các thông tin liên quan đến khách hàng.

Rất mong được hợp tác lâu dài cùng sự phát triển của Quý Khách hàng.

Trân trọng!

(Người viết: Nguyễn Chí Lâm; Ngày viết: 04/12/2025)

Để được tư vấn chi tiết xin vui lòng liên hệ:

Công ty Luật TNHH HTC Việt Nam

Địa chỉ: Tầng 15, Tòa nhà đa năng, Số 169 Nguyễn Ngọc Vũ, phường Yên Hòa, Thành phố Hà Nội.

Điện thoại: 0989.386.729

Email: hotmail@htcvn.vn

Website:https://htcvn.vn; https://htc-law.com; https://luatsuchoban.vn

Các bài viết liên quan: