Chế độ thai sản trong bảo hiểm xã hội bắt buộc tại Việt Nam

1. Chế độ thai sản là gì?

Chế độ thai sản là quyền lợi của người tham gia BHXH bắt buộc, bao gồm cả lao động nam và nữ, nhằm hỗ trợ một phần thu nhập và sức khỏe trong suốt quá trình thai sản – từ khám thai, sinh con, đến khi nuôi con nhỏ hoặc thực hiện các biện pháp tránh thai. Đối với lao động nam, chế độ này áp dụng khi có vợ sinh con.

2. Điều kiện hưởng chế độ thai sản

Để được hưởng chế độ thai sản, người lao động cần đáp ứng đồng thời cả điều kiện về đối tượng thụ hưởng và thời gian tham gia đóng BHXH bắt buộc theo Điều 31 Luật BHXH 2014 và Nghị định 115/2015/NĐ-CP.

- Điều kiện về đối tượng hưởng:

+ Lao động nữ mang thai.

+ Lao động nữ sinh con.

+ Người lao động nhận nuôi con nuôi dưới 06 tháng tuổi.

+ Người lao động nữ đặt vòng tránh thai, thực hiện các biện pháp triệt sản.

+ Lao động nữ mang thai hộ và người mẹ nhờ mang thai hộ.

+ Người lao động nam đang đóng BHXH có vợ sinh con.

- Điều kiện về thời gian đóng BHXH:

+ Đối với lao động nữ sinh con, nhận nuôi con nuôi dưới 06 tháng tuổi, hoặc đặt vòng tránh thai/triệt sản: Phải đóng BHXH từ đủ 06 tháng trở lên trong vòng 12 tháng trước khi sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi.

+ Đối với lao động nữ đã đóng BHXH từ đủ 12 tháng trở lên mà khi mang thai phải nghỉ việc để dưỡng thai theo chỉ định của bác sĩ: Phải đóng BHXH từ đủ 03 tháng trở lên trong vòng 12 tháng trước khi sinh con.

Lưu ý: Người lao động sẽ không được hưởng chế độ bảo hiểm thai sản nếu chỉ đáp ứng được một trong hai điều kiện trên hoặc không đáp ứng cả hai.

3. Thời gian hưởng chế độ thai sản chi tiết

Thời gian hưởng chế độ thai sản được quy định chi tiết tại các Điều 32, 33, 34, 35, 36 và 37 Luật BHXH 2014:

3.1. Chế độ nghỉ khám thai

- Lao động nữ được nghỉ 05 lần để đi khám thai, mỗi lần 01 ngày.

- Trường hợp ở xa cơ sở khám bệnh, có bệnh lý hoặc thai không bình thường thì được nghỉ 02 ngày cho mỗi lần khám thai.

- Thời gian nghỉ này tính theo ngày làm việc, không kể ngày nghỉ lễ, Tết, ngày nghỉ hằng tuần.

3.2. Chế độ nghỉ khi sẩy thai, nạo, hút thai, thai chết lưu, phá thai bệnh lý

- 10 ngày nếu thai dưới 05 tuần tuổi.

- 20 ngày nếu thai từ 05 tuần tuổi đến dưới 13 tuần tuổi.

- 40 ngày nếu thai từ 13 tuần tuổi đến dưới 25 tuần tuổi.

- 50 ngày nếu thai từ 25 tuần tuổi trở lên.

- Thời gian nghỉ này tính cả ngày nghỉ lễ, nghỉ Tết, ngày nghỉ hằng tuần.

3.3. Chế độ nghỉ khi sinh con

- Đối với Lao động nữ:

+ Tổng thời gian nghỉ: 06 tháng (tính cả thời gian nghỉ trước và sau sinh).

+ Nghỉ trước sinh: Tối đa không quá 02 tháng.

+ Sinh đôi trở lên: Tính từ con thứ hai trở đi, cứ mỗi con người mẹ được nghỉ thêm 01 tháng.

+ Trường hợp đặc biệt:

Nếu con dưới 02 tháng tuổi bị chết sau sinh, mẹ được nghỉ 04 tháng tính từ ngày sinh con.
Nếu con từ 02 tháng tuổi trở lên bị chết, mẹ được nghỉ 02 tháng tính từ ngày con chết (thời gian này không tính vào thời gian nghỉ việc riêng).
Nếu mẹ chết sau sinh, cha hoặc người trực tiếp nuôi dưỡng hưởng chế độ thai sản theo quy định.

- Đối với Lao động nam (chế độ nghỉ khi vợ sinh con):

+ Sinh thường 1 con: Nghỉ 05 ngày làm việc.

+ Vợ sinh phải phẫu thuật/sinh con dưới 32 tuần tuổi: Nghỉ 07 ngày làm việc.

+ Sinh đôi: Nghỉ 10 ngày làm việc. Từ sinh ba trở lên, cứ thêm mỗi con được nghỉ thêm 03 ngày làm việc (tối đa không quá 14 ngày làm việc).

+ Sinh đôi trở lên mà phải phẫu thuật: Nghỉ 14 ngày làm việc.

Lưu ý chung:

- Thời gian nghỉ việc hưởng chế độ của lao động nam được tính trong khoảng thời gian 30 ngày đầu kể từ ngày vợ sinh con.

- Thời gian nghỉ này tính cả ngày nghỉ lễ, Tết, ngày nghỉ cuối tuần.

- Thời gian nghỉ hưởng chế độ được tính là thời gian đóng BHXH.

- Thời gian nghỉ này cũng được tính là thời gian làm nghề/công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm (hoặc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm) hoặc làm việc ở nơi có phụ cấp khu vực hệ số 0,7 trở lên.

3.4. Chế độ nghỉ khi nhận nuôi con nuôi

- Người lao động nhận nuôi con nuôi dưới 06 tháng tuổi được nghỉ việc hưởng chế độ thai sản cho đến khi con đủ 06 tháng tuổi.

3.5. Chế độ nghỉ khi thực hiện biện pháp tránh thai

- Lao động nữ đặt vòng tránh thai: Nghỉ 07 ngày.

- Người lao động thực hiện biện pháp triệt sản: Nghỉ 15 ngày.

4. Mức hưởng chế độ thai sản

Mức hưởng chế độ thai sản được tính dựa trên mức bình quân tiền lương đóng BHXH và mức lương cơ sở:

- Trợ cấp thai sản hàng tháng/theo số ngày nghỉ

Công thức tính:

Mức hưởng = (Mức bình quân tiền lương đóng BHXH 6 tháng liền kề trước khi nghỉ việc) x 100% x (Số tháng/ngày nghỉ việc)

- Trợ cấp một lần khi sinh con

Theo Điều 38 Luật BHXH 2014:

+ Lao động nữ sinh con được hưởng trợ cấp một lần cho mỗi con bằng 2 lần mức lương cơ sở tại tháng sinh con.

+ Trường hợp sinh con mà chỉ có bố tham gia BHXH, bố cũng được trợ cấp một lần bằng 2 lần mức lương cơ sở tại tháng sinh con cho mỗi con.

+ Mức lương cơ sở hiện tại (trước 01/7/2024) là 1.800.000 đồng/tháng.

- Chế độ nghỉ dưỡng sức, phục hồi sức khỏe sau khi sinh

Theo Điều 41 Luật BHXH 2014:

+ Lao động nữ sau thời gian hưởng chế độ thai sản, trong vòng 30 ngày đầu đi làm việc mà sức khỏe chưa phục hồi, được nghỉ dưỡng sức, phục hồi sức khỏe từ 05 - 10 ngày.

+ Mỗi ngày nghỉ dưỡng sức, phục hồi sức khỏe được hưởng trợ cấp bằng 30% mức lương cơ sở.

+ Với mức lương cơ sở 1.800.000 đồng/tháng, mức trợ cấp dưỡng sức sau sinh là 540.000 đồng/ngày.

Chế độ thai sản trong BHXH bắt buộc là một phần quan trọng của chính sách an sinh xã hội, đảm bảo quyền lợi và sự hỗ trợ cho người lao động trong giai đoạn đặc biệt của cuộc đời. Việc nắm rõ các quy định này giúp người lao động chủ động yêu cầu quyền lợi chính đáng của mình và người sử dụng lao động thực hiện đúng nghĩa vụ pháp lý.

Để được tư vấn chuyên sâu hoặc hỗ trợ giải quyết các vấn đề liên quan đến chế độ thai sản, hãy liên hệ với Công ty TNHH Luật HTC Việt Nam.

________________________________

Cam kết chất lượng dịch vụ:

Công ty Luật TNHH HTC Việt Nam hoạt động với phương châm tận tâm – hiệu quả – uy tín, cam kết đảm bảo chất lượng dịch vụ, cụ thể thư sau:

- Đảm bảo thực hiện công việc theo đúng tiến độ đã thỏa thuận, đảm bảo tuân thủ đúng quy định pháp luật, đúng với quy tắc đạo đức và ứng xử của luật sư Việt Nam.

- Đặt quyền lợi khách hàng lên hàng đầu, nỗ lực hết mình để mang đến cho khách hàng chất lượng dịch vụ tốt nhất.

- Bảo mật thông tin mà khách hàng cung cấp, các thông tin liên quan đến khách hàng.

Rất mong được hợp tác lâu dài cùng sự phát triển của Quý Khách hàng.

Trân trọng!

(Người viết: Lê Nguyên Phương; Ngày viết: 15/06/2025)

______________________________________

Để được tư vấn chi tiết xin vui lòng liên hệ:

Công ty Luật TNHH HTC Việt Nam

Địa chỉ: Tầng 15, Tòa nhà đa năng, Số 169 Nguyễn Ngọc Vũ, Phường Yên Hoà, Thành phố Hà Nội.

ĐT: 0989.386.729

Email: hotmail@htcvn.vn

Website: https://htc-law.com ; https://htcvn.vn ; https://luatsuchoban.vn