Trình tự khởi kiện tranh chấp thừa kế đất đai: hướng dẫn chi tiết.

Trình tự khởi kiện tranh chấp thừa kế đất đai: hướng dẫn chi tiết.

Tranh chấp thừa kế đất đai là một trong những vấn đề pháp lý phức tạp và phổ biến trong xã hội hiện nay. Việc giải quyết tranh chấp này thường xuyên xảy ra trong các gia đình khi có mâu thuẫn về quyền thừa kế tài sản, đặc biệt là đất đai. Để giúp người dân hiểu rõ hơn về quyền lợi và nghĩa vụ của mình khi đối mặt với các tranh chấp thừa kế đất đai, bài viết này sẽ hướng dẫn chi tiết về trình tự khởi kiện tranh chấp thừa kế đất đai theo quy định của pháp luật.

1. Cơ sở pháp lý về thừa kế đất đai

Thừa kế đất đai là việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất từ người đã qua đời sang cho người thừa kế, căn cứ vào các quy định trong Bộ luật Dân sự năm 2015 và Luật Đất đai năm 2013. Theo đó, quyền thừa kế đất đai được xác định dựa trên hai yếu tố chính: di chúc (nếu có) và pháp luật thừa kế.

Thừa kế theo di chúc: Khi người chết có di chúc hợp pháp, tài sản thừa kế sẽ được chia theo nội dung di chúc.

Thừa kế theo pháp luật: Nếu không có di chúc, tài sản thừa kế sẽ được chia theo pháp luật, căn cứ vào mối quan hệ huyết thống và quy định về các nhóm thừa kế.

Tranh chấp thừa kế đất đai thường phát sinh khi các bên có mâu thuẫn trong việc phân chia tài sản hoặc khi có sự bất đồng về tính hợp pháp của di chúc, quyền thừa kế hoặc quyền sử dụng đất.

2. Các hình thức tranh chấp thừa kế đất đai

Căn cứ Điều 623 Bộ luật Dân sự 2015, thời hiệu để người thừa kế yêu cầu chia di sản đối với bất động sản là 30 năm, kể từ thời điểm mở thừa kế (thời điểm người để lại di sản chết). Hết thời hạn này thì di sản thuộc về người thừa kế đang quản lý di sản đó.

Bên cạnh đó, thời gian sự kiện bất khả kháng, trở ngại khách quan không tính vào thời hiệu khởi kiện.

Ngoài ra, theo Hướng dẫn số 24/HD-VKSTC ngày 12/5/2021, có một số trường hợp về thời hiệu khởi kiện cần nắm rõ như sau:

- Đối với trường hợp thừa kế mở trước ngày 10/9/1990 thì thời hiệu khởi kiện chia di sản thừa kế là bất động sản được thực hiện theo quy định tại Điều 36 Pháp lệnh Thừa kế 1990 và hướng dẫn tại Nghị quyết 02/HĐTP ngày 19/10/1990, cụ thể: Thời hiệu khởi kiện yêu cầu chia di sản được tính từ ngày 10/9/1990.

- Trường hợp thừa kế mở trước ngày 01/7/1991 mà không có người Việt Nam định cư ở nước ngoài tham gia và di sản thừa kế là nhà ở thì thời hiệu khởi kiện được xác định theo quy định tại Nghị quyết 58/1998/NQ-UBTVQH10. Theo đó, thời gian từ ngày 01/7/1996 đến ngày 01/01/1999 không tính vào thời hiệu khởi kiện (theo khoản 2 Điều 17 Nghị quyết 58/1998/NQ-UBTVQH10).

- Trường hợp thừa kế mở trước ngày 01/7/1991 mà có người Việt Nam định cư ở nước ngoài tham gia và di sản thừa kế là nhà ở thì thời hiệu khởi kiện được xác định theo quy định tại Nghị quyết 1037/2006/NQ-UBTVQH11. Theo đó, thời gian từ ngày 01/7/1996 đến ngày 01/9/2006 không tính vào thời hiệu khởi kiện (theo khoản 2 Điều 39 Nghị quyết 1037/2006/NQ-UBTVQH11).

3. Trình tự khởi kiện tranh chấp thừa kế đất đai

Để giải quyết tranh chấp thừa kế đất đai, người dân cần tuân thủ một trình tự nhất định theo quy định của pháp luật. Dưới đây là các bước chi tiết trong quy trình khởi kiện:

Bước 1: Thu thập tài liệu, chứng cứ

Trước khi khởi kiện, các bên tranh chấp cần thu thập đầy đủ tài liệu, chứng cứ liên quan đến vụ việc. Các tài liệu cần chuẩn bị bao gồm:

+ Giấy chứng tử của người đã chết để chứng minh quan hệ thừa kế.

+ Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ) để xác nhận quyền sở hữu đất đai của người để lại di sản.

+ Di chúc hợp pháp (nếu có) để làm căn cứ phân chia tài sản.

+ Giấy tờ xác nhận về quan hệ gia đình (chẳng hạn như giấy khai sinh, giấy kết hôn) để chứng minh quyền thừa kế theo pháp luật.

+ Các tài liệu chứng minh quyền lợi của mình như hợp đồng mua bán, cho tặng, chuyển nhượng (nếu có).

Bước 2: Thỏa thuận hòa giải

Trước khi quyết định khởi kiện, các bên tranh chấp cần phải thực hiện thủ tục hòa giải. Đây là một bước bắt buộc theo quy định của pháp luật nhằm giúp các bên giải quyết tranh chấp một cách hòa bình, tiết kiệm thời gian và chi phí. Hòa giải có thể được thực hiện tại UBND cấp xã hoặc các cơ quan có thẩm quyền khác.

Nếu hòa giải thành công, các bên có thể thống nhất phương án giải quyết tranh chấp mà không cần phải đưa vụ việc ra tòa án. Tuy nhiên, nếu hòa giải không thành, một trong các bên có thể nộp đơn khởi kiện ra tòa án.

Bước 3: Nộp đơn khởi kiện tại Tòa án

Nếu hòa giải không thành công, người khởi kiện (nguyên đơn) sẽ phải nộp đơn khởi kiện tại Tòa án nhân dân cấp huyện nơi có bất động sản (đất đai) tranh chấp. Đơn khởi kiện cần phải có các nội dung cơ bản sau:

Tên và địa chỉ của nguyên đơn và bị đơn.

Mô tả vụ việc tranh chấp: Nguyên đơn cần trình bày rõ tình huống, yêu cầu khởi kiện và các căn cứ pháp lý.

Yêu cầu của nguyên đơn: Các yêu cầu về phân chia tài sản thừa kế, công nhận quyền sử dụng đất, hoặc yêu cầu giải quyết tranh chấp khác.

Danh sách các tài liệu, chứng cứ kèm theo: Như đã nêu ở bước 1.

Tòa án sẽ xem xét đơn khởi kiện và các tài liệu liên quan để quyết định có thụ lý vụ án hay không.

Bước 4: Thủ tục xét xử

Sau khi nhận đơn khởi kiện, tòa án sẽ tiến hành thủ tục xét xử. Các bước chính trong thủ tục xét xử bao gồm:

Mở phiên tòa: Tòa án sẽ mở phiên tòa để các bên trình bày chứng cứ, làm rõ các vấn đề liên quan đến tranh chấp.

Lấy lời khai, tranh luận: Các bên tham gia tố tụng sẽ trình bày ý kiến của mình, cung cấp chứng cứ, và tòa án sẽ quyết định các vấn đề liên quan đến thừa kế, quyền sử dụng đất.

Ra phán quyết: Sau khi xét xử, tòa án sẽ ra phán quyết giải quyết tranh chấp thừa kế đất đai. Quyết định này có thể có hiệu lực ngay hoặc có thể yêu cầu các bên thực hiện các nghĩa vụ liên quan.

Bước 5: Thi hành án

Sau khi có phán quyết của tòa án, nếu một bên không thực hiện phán quyết, bên còn lại có quyền yêu cầu thi hành án tại Cục Thi hành án dân sự.

Tranh chấp thừa kế đất đai là một vấn đề pháp lý quan trọng và phức tạp, yêu cầu các bên tham gia phải hiểu rõ quyền lợi và nghĩa vụ của mình. Việc thực hiện đúng trình tự khởi kiện, từ hòa giải đến xét xử, là rất quan trọng để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các bên liên quan. Nếu gặp khó khăn trong quá trình giải quyết tranh chấp, các bên nên tìm đến sự hỗ trợ của luật sư để đảm bảo quyền lợi của mình được bảo vệ một cách tốt nhất.

Cam kết chất lượng dịch vụ:

Công ty Luật TNHH HTC Việt Nam hoạt động với phương châm tận tâm – hiệu quả – uy tín, cam kết đảm bảo chất lượng dịch vụ, cụ thể như sau:

- Đảm bảo thực hiện công việc theo đúng tiến độ đã thỏa thuận, đảm bảo tuân thủ đúng quy định pháp luật, đúng với quy tắc đạo đức và ứng xử của luật sư Việt Nam.

- Đặt quyền lợi khách hàng lên hàng đầu, nỗ lực hết mình để mang đến cho khách hàng chất lượng dịch vụ tốt nhất.

- Bảo mật thông tin mà khách hàng cung cấp, các thông tin liên quan đến khách hàng.

Rất mong được hợp tác lâu dài cùng sự phát triển của Quý Khách hàng.

Trân trọng!

(Người viết: Thanh Xuân; Ngày viết: 13/11/2024)

Để được tư vấn chi tiết xin vui lòng liên hệ:

Công ty Luật TNHH HTC Việt Nam

Địa chỉ: Tầng 15, Tòa nhà đa năng, Số 169 Nguyễn Ngọc Vũ, phường Trung Hòa, quận Cầu Giấy, Thành phố Hà Nội.

Điện thoại: 0989.386.729

Email: hotmail@htcvn.vn

Website: https://htcvn.vn; https://htc-law.com; https://luatsuchoban.vn

________________________________________________________