TRANH CHẤP VỀ THỪA KẾ QUYỀN SỬ DỤNG ĐẤT

TRANH CHẤP VỀ THỪA KẾ QUYỀN SỬ DỤNG ĐẤT

Thừa kế quyền sử dụng đất là việc chuyển quyền sử dụng đất của người chết sang cho người thừa kế theo quy định của BLDS và pháp luật về đất đai. Khi giải quyết tranh chấp thừa kế quyền sử dụng đất ngoài việc áp dụng những quy định của BLDS về thừa kế còn phải áp dụng những quy định của pháp luật đất đai. Bài viết dưới đây của Công ty Luật HTC Việt Nam chúng tôi sẽ giúp mọi người giải đáp thắc mắc vài vấn đề:

1. Cơ sở pháp lý

- Bộ luật dân sự năm 2015;

- Luật Đất đai năm 2013;

- Bộ luật dân sự năm 2005;

- Bộ luật dân sự năm 1995;

- Luật Đất đai năm 2003.

2. Nội dung

Khi giải quyết tranh chấp thừa kế quyền sử dụng đất ngoài việc áp dụng những quy định của BLDS về thừa kế còn phải áp dụng những quy định của pháp luật đất đai.

- Về xác định di sản là quyền sử dụng đất:

Quyền sử dụng đất là di sản là quyền sử dụng đất phải có giấy tờ chứng minh thuộc quyền sử dụng hợp pháp của người để lại di sản (giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc một trong các giấy tờ quy định tại điều 100 luật đất đai năm 2013).

- Thừa kế là quyền sử dụng đất chung của vợ chồng khi một phần di sản đã hết thời hiệu khởi kiện:

Vợ, chồng có quyền thừa kế tài sản của nhau theo quy định của pháp luật về thừa kế. Khi vợ hoặc chồng chết hoặc bị tòa án tuyên bố là đã chết thì bên còn sống quản lý tài sản chung của vợ chồng. Vợ, chồng của người chết là người thừa kế theo pháp luật hàng thừa kế thứ nhất. Thực tế giải quyết tranh chấp có hai trường hợp xảy ra trước đây bộ luật dân sự năm 2005 quy định đường lối giải quyết cụ thể, dẫn đến có nhiều cách giải quyết khác nhau trong thực tế; từ ngày 01/01/2017, thẩm phán áp dụng quy định tại Điều 623 bộ luật dân sự năm 2015 để giải quyết như sau:

+ Trường hợp thứ nhất, quyền sử dụng đất là tài sản chung của vợ chồng một bên vợ hoặc chồng chết trước và thời hiệu khởi kiện để chia di sản thừa kế của người này đã hết, con người vợ hoặc chồng chết sau vẫn còn thời hiệu khởi kiện, tòa chỉ chia phần di sản của người chết sau còn thời hiệu và công nhận di sản của người chết trước thuộc quyền sở hữu của người đang chiếm hữu không có căn cứ pháp luật nhưng ngày tỉnh, liên tục, công khai; nếu không có người đang chiếm hữu thì đi thẳng thuộc về nhà nước.

+ Trường hợp thứ hai, một bên vợ hoặc chồng chết trước đến nay đã hết thời hiệu khởi kiện, còn một bên vợ hoặc chồng vẫn đang quản lý toàn bộ quyền sử dụng đất là tài sản chung của vợ chồng, tòa án công nhận di sản thuộc quyền sở hữu của người vợ hoặc chồng đang quản lý.

- Thừa kế quyền sử dụng đất nông nghiệp cấp cho hộ gia đình:

Bộ luật dân sự năm 1995 có quy định về điều kiện được thừa kế quyền sử dụng đất nông nghiệp để trồng cây hằng năm, nuôi trồng thuỷ sản là có nhu cầu sử dụng đất, có điều kiện trực tiếp sử dụng đất đúng mục đích; chưa có đất hoặc đang sử dụng đất dưới hạn mức theo quy định của pháp luật về đất đai (Điều 740). Còn đối với hộ gia đình nếu xong hộ có thành viên chết, thì các thành viên khác trong hộ được quyền tiếp tục sử dụng đất do nhà nước giao cho hủ đó (Điều 744).

Bộ luật dân sự năm 2005 quy định hộ gia đình được nhà nước giao đất nếu trong hội có thành viên chết thì quyền sử dụng đất của các thành viên đó được để lại cho những người thừa kế theo quy định tại phần thứ tư của bộ luật dân sự và pháp luật về đất đai (khoản 5 điều 133 luật đất đai năm 2003 và điều 735 luật dân sự năm 2005), Điểm mới của bộ luật dân sự năm 2005 so với bộ luật dân sự năm 1995 là bỏ quy định về điều kiện được thừa kế quyền sử dụng đất nông nghiệp và không bắt buộc trong hộ gia đình có thành viên chết, thì quyền sử dụng đất của các thành viên đó phải đi lại cho những người trong hộ. Do đó, người không có điều kiện sử dụng đất nông nghiệp và người không thuộc thành viên trong hộ gia đình cũng được hưởng thừa kế quyền sử dụng đất.

Bộ luật dân sự năm 2015 không quy định cụ thể về thừa kế quyền sử dụng đất nông nghiệp cấp cho hộ gia đình mà dẫn đến pháp luật về đất đai. Điều 179 luật đất đai năm 2013 quy định hộ gia đình được nhà nước giao đất, nếu trong hộ có thành viên chết thì quyền sử dụng đất của thành viên đó được để thừa kế theo di chúc hoặc theo pháp luật như vậy quy định này tương tự như quy định của bộ luật dân sự năm 2005 người không có điều kiện sử dụng đất nông nghiệp và người không thuộc thành viên trong hộ gia đình cũng được hưởng thừa kế quyền sử dụng đất.

(Vũ Hùng)

Để được tư vấn chi tiết xin vui lòng liên hệ:

Công ty Luật TNHH HTC Việt Nam

Địa chỉ: Tầng 15, Tòa nhà đa năng, Số 169 Nguyễn Ngọc Vũ, P. Trung Hòa, Q. Cầu Giấy, Hà Nội.

ĐT: 0989.386.729; Email: [email protected]

Website: https://htc-law.com; https://luatsuchoban.vn