English 
“Con phải chăm sóc cha mẹ thì mới được hưởng di sản” như thế có đúng không? Pháp luật quy định như thế nào về thừa kế
1. Thực tế phổ biến và những hiểu lầm
Trong xã hội, quan niệm “con phải chăm sóc cha mẹ mới được hưởng di sản” khá phổ biến, đặc biệt ở những gia đình truyền thống. Nhiều người tin rằng nếu con cái ít chăm sóc, hỗ trợ cha mẹ về vật chất hoặc tinh thần thì sẽ bị loại khỏi quyền thừa kế. Quan niệm này dẫn đến tranh chấp giữa các con khi cha mẹ mất, đặc biệt với di sản lớn như đất đai, nhà cửa hoặc tài sản có giá trị.
Ví dụ, ông A mất để lại một căn nhà 2 tầng và mảnh đất 200 m². Anh B ít về quê chăm sóc cha mẹ, còn chị C ở gần thường xuyên chăm lo việc sinh hoạt, thuốc men, ăn uống cho ông bà. Khi phân chia di sản, gia đình xảy ra mâu thuẫn: một số người cho rằng chỉ chị C xứng đáng nhận di sản. Trong khi đó, anh B phản đối, khẳng định vẫn là con ruột nên được hưởng phần thừa kế.
Trường hợp khác, ông bà để lại di sản cho người cháu hoặc con dâu, con rể trực tiếp chăm sóc mình, nhưng các con ruột không đồng ý, cho rằng họ mới là người thừa kế hợp pháp. Những tranh chấp kiểu này thường kéo dài, gây căng thẳng trong gia đình và ảnh hưởng đến việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, sang tên tài sản, hay quyền định đoạt các tài sản khác.
Thực tế cho thấy, việc chăm sóc cha mẹ là hành động đạo đức, được khuyến khích, nhưng không phải là điều kiện bắt buộc để được hưởng di sản theo pháp luật, trừ trường hợp được ghi nhận trong di chúc hoặc Tòa án xem xét đóng góp đặc biệt.
2. Pháp luật về thừa kế và quyền lợi của con
Theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015, quyền thừa kế của con cái được xác định theo hai hình thức: thừa kế theo pháp luật hoặc thừa kế theo di chúc. Con cái thuộc hàng thừa kế đầu tiên, có quyền hưởng phần di sản bằng nhau nếu không có di chúc khác. Luật không đặt ra điều kiện về việc con cái chăm sóc cha mẹ hay mức độ quan tâm trong đời sống hàng ngày, nghĩa là dù một người con ít quan tâm hoặc sống xa, vẫn có quyền hưởng di sản hợp pháp. Đây là điểm khác biệt cơ bản giữa quan niệm xã hội và quy định pháp lý, bởi xã hội thường ưu tiên người trực tiếp chăm sóc cha mẹ.
Tuy nhiên, pháp luật cũng ghi nhận các yếu tố đóng góp thực tế của con cái khi phân chia di sản, đặc biệt trong trường hợp có tranh chấp. Nếu con cái đã trực tiếp chăm sóc, nuôi dưỡng và hỗ trợ cha mẹ trong thời gian dài, Tòa án có thể xem xét để ưu tiên một phần di sản tương ứng. Mức độ ưu tiên này được đánh giá dựa trên thời gian, tính chất công việc chăm sóc, đóng góp về vật chất và tinh thần, nhằm đảm bảo phân chia di sản vừa hợp pháp, vừa công bằng.
Ngoài ra, cha mẹ có quyền lập di chúc để định đoạt tài sản và ưu tiên quyền lợi cho con cái có đóng góp đặc biệt. Di chúc phải được lập một cách tự nguyện, hợp pháp, không trái luật và đạo đức xã hội. Trong trường hợp có di chúc hợp pháp, Tòa án sẽ bảo vệ quyền lợi của người được ưu tiên trong di chúc, và các con khác không thể bác bỏ nếu không có cơ sở pháp lý hợp lệ.
Như vậy, pháp luật tạo ra sự cân bằng giữa quyền thừa kế hợp pháp và sự công nhận đóng góp thực tế. Con cái không bị loại khỏi quyền thừa kế chỉ vì ít quan tâm, nhưng đóng góp thực tế có thể là cơ sở để được ưu tiên trong phân chia di sản, đặc biệt khi xảy ra tranh chấp. Điều này vừa bảo vệ quyền lợi hợp pháp của con cái, vừa khuyến khích hành vi chăm sóc, nuôi dưỡng cha mẹ, đảm bảo sự công bằng và nhân đạo trong việc phân chia di sản.
3. Hướng giải quyết thực tiễn
Khi xảy ra tranh chấp thừa kế liên quan đến quyền lợi của con cái, bước đầu tiên cần làm là xác minh di chúc (nếu có) để đảm bảo tính hợp pháp và tránh tranh chấp vô căn cứ. Tiếp theo, các bên nên thương lượng, hòa giải trong gia đình dựa trên quyền lợi hợp pháp và đóng góp thực tế của từng người con, vừa giúp giữ hòa khí vừa tiết kiệm thời gian, chi phí và hạn chế mâu thuẫn kéo dài.
Nếu hòa giải không thành, các bên có thể khởi kiện tại Tòa án nhân dân có thẩm quyền. Trong trường hợp này, việc thu thập chứng cứ, xác minh tài sản và đóng góp thực tế là vô cùng quan trọng. Đây là lúc sự hỗ trợ của luật sư trở thành yếu tố then chốt. Luật sư sẽ giúp chuẩn bị hồ sơ pháp lý đầy đủ, hướng dẫn các bước thu thập chứng cứ, đại diện các bên làm việc với Tòa án, phân tích quyền lợi hợp pháp của từng người thừa kế và đưa ra chiến lược bảo vệ tối ưu.
Nhờ luật sư, quá trình giải quyết tranh chấp vừa đúng pháp luật, vừa công bằng, vừa đảm bảo quyền lợi hợp pháp của con cái, đặc biệt khi tài sản có giá trị lớn hoặc vụ việc phức tạp. Luật sư còn giúp giảm rủi ro tranh chấp kéo dài, ngăn ngừa những xung đột không cần thiết và đảm bảo rằng quyết định của Tòa án được thực hiện minh bạch, hiệu quả.
Việc có luật sư đồng hành không chỉ bảo vệ quyền lợi pháp lý mà còn giúp các bên yên tâm hơn, tránh những sai sót trong quá trình tố tụng và đảm bảo kết quả giải quyết tranh chấp thừa kế được tối ưu.
Cam kết chất lượng dịch vụ:
Công ty Luật TNHH HTC Việt Nam hoạt động với phương châm tận tâm – hiệu quả – uy tín, cam kết đảm bảo chất lượng dịch vụ, cụ thể như sau:
- Đảm bảo thực hiện công việc theo đúng tiến độ đã thỏa thuận, đảm bảo tuân thủ đúng quy định pháp luật, đúng với quy tắc đạo đức và ứng xử của luật sư Việt Nam.
- Đặt quyền lợi khách hàng lên hàng đầu, nỗ lực hết mình để mang đến cho khách hàng chất lượng dịch vụ tốt nhất.
- Bảo mật thông tin mà khách hàng cung cấp, các thông tin liên quan đến khách hàng.
Rất mong được hợp tác lâu dài cùng sự phát triển của Quý Khách hàng.
Trân trọng!
(Người viết: Trần Ngọc Mạnh – Ngày viết: 13/11/2025)
Để được tư vấn chi tiết, xin vui lòng liên hệ:
Công ty Luật TNHH HTC Việt Nam
Địa chỉ: Tầng 15, Tòa nhà đa năng, Số 169 Nguyễn Ngọc Vũ, phường Yên Hòa, Thành phố Hà Nội.
Điện thoại: 0989.386.729
Email: hotmail@htcvn.vn
Website: https://htcvn.vn ; https://htc-law.com ; https://luatsuchoban.vn
Các bài viết liên quan:
- Một số kỹ năng của luật sư khi hỗ trợ khánh hàng đàm phán ký kết hợp đồng
- Tư vấn pháp luật về trình tự thủ tục thực hiện thi hành án dân sự theo đơn yêu cầu
- Cần làm gì khi bị khởi kiện trong vụ án dân sự?
