Phải làm gì khi người sử dụng lao động không đóng bảo hiểm cho người lao động?

1. Trách nhiệm đóng bảo hiểm là nghĩa vụ bắt buộc

Căn cứ Điều 168 Bộ luật Lao động 2019 và Điều 2, Điều 13 Luật Bảo hiểm xã hội 2024, người sử dụng lao động có trách nhiệm tham gia và đóng đầy đủ bảo hiểm cho người lao động làm việc theo hợp đồng lao động từ đủ 01 tháng trở lên (bao gồm cả trường hợp thỏa thuận bằng tên gọi khác nhưng có nội dung thể hiện việc làm có trả công, tiền lương và sự quản lý, điều hành của một bên). Cụ thể như sau

Điều 2 Luật Bảo hiểm xã hội 2024: Quy định đối tượng tham gia BHXH bắt buộc là người làm việc theo hợp đồng lao động xác định thời hạn có thời hạn từ đủ 01 tháng trở lên. (Điểm mới: Mở rộng đối tượng, bao gồm cả các thỏa thuận không tên nhưng có bản chất là quan hệ lao động).

Điều 13 Luật Bảo hiểm xã hội 2024: Quy định Trách nhiệm của người sử dụng lao động. Cụ thể: "Đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc cho người lao động... và hằng tháng trích từ tiền lương của người lao động... để đóng cùng một lúc vào quỹ bảo hiểm xã hội”

2. Hậu quả khi người lao động không được đóng bảo hiểm

Việc công ty không thực hiện nghĩa vụ này gây ra những thiệt hại trực tiếp và lâu dài cho người lao động:

- Mất quyền lợi y tế: Nếu không có thẻ BHYT, người lao động phải tự chi trả 100% chi phí khám chữa bệnh. Đối với các bệnh hiểm nghèo hoặc tai nạn nghiêm trọng, gánh nặng tài chính là rất lớn.

- Không được hưởng chế độ thai sản, ốm đau: Người lao động sẽ không được cơ quan bảo hiểm chi trả tiền lương trong thời gian nghỉ sinh con hoặc nghỉ ốm đau, dù thực tế họ vẫn đi làm và cống hiến.

- Không được hưởng trợ cấp thất nghiệp: Khi chấm dứt hợp đồng lao động, nếu không có quá trình đóng bảo hiểm thất nghiệp liên tục, người lao động sẽ không đủ điều kiện nhận tiền trợ cấp.

- Ảnh hưởng đến lương hưu: Thời gian không đóng bảo hiểm sẽ không được tính vào tổng thời gian tham gia BHXH, ảnh hưởng trực tiếp đến tỷ lệ hưởng lương hưu sau này.

Ngoài ra, việc không được đóng bảo hiểm còn ảnh hưởng đến quyền lợi bảo hiểm xã hội khi mất và quyền lợi rút bảo hiểm 1 lần.

3. Người lao động phải làm gì khi doanh nghiệp không đóng bảo hiểm xã hội cho mình?

Khi phát hiện quyền lợi của mình bị xâm phạm, người lao động cần bình tĩnh thực hiện theo các bước sau để bảo vệ quyền lợi hợp pháp.

Bước 1: Tra cứu và thu thập chứng cứ

Người lao động nên chủ động kiểm tra quá trình tham gia bảo hiểm của mình thông qua ứng dụng VssID (Bảo hiểm xã hội số) hoặc Cổng thông tin điện tử của Bảo hiểm xã hội Việt Nam. Nếu phát hiện thiếu quá trình đóng, cần lưu giữ lại các bằng chứng như: Hợp đồng lao động, bảng lương (thể hiện việc đã khấu trừ tiền bảo hiểm), bảng chấm công, tin nhắn hoặc email trao đổi công việc.

Bước 2: Khiếu nại trực tiếp đến doanh nghiệp

Trước khi nhờ đến sự can thiệp của cơ quan chức năng, người lao động nên gửi văn bản kiến nghị hoặc khiếu nại đến Ban Giám đốc và Ban chấp hành Công đoàn công ty. Trong văn bản cần nêu rõ thời gian công ty chưa đóng bảo hiểm và yêu cầu công ty thực hiện truy đóng đầy đủ theo quy định tại Luật Bảo hiểm xã hội 2024.

Bước 3: Khiếu nại đến cơ quan nhà nước có thẩm quyền

Nếu doanh nghiệp không giải quyết hoặc giải quyết không thỏa đáng, người lao động có quyền gửi đơn khiếu nại hoặc tố giác hành vi vi phạm đến các cơ quan sau:

- Thanh tra Sở Lao động – Thương binh và Xã hội nơi doanh nghiệp đặt trụ sở chính.

- Cơ quan Bảo hiểm xã hội nơi doanh nghiệp đang tham gia đóng bảo hiểm.

Cơ quan chức năng sẽ tiến hành thanh tra, kiểm tra. Nếu phát hiện sai phạm, cơ quan này sẽ ra quyết định xử phạt hành chính và buộc doanh nghiệp phải khắc phục hậu quả bằng việc truy đóng tiền bảo hiểm cho người lao động.

Bước 4: Khởi kiện tại Tòa án

Trong trường hợp các biện pháp hành chính không mang lại kết quả như mong đợi, người lao động có quyền khởi kiện doanh nghiệp ra Tòa án nhân dân khu vực nơi doanh nghiệp đặt trụ sở. Tại Tòa án, người lao động có thể yêu cầu doanh nghiệp thực hiện nghĩa vụ đóng bảo hiểm và bồi thường các thiệt hại thực tế xảy ra (ví dụ: tiền chế độ thai sản, ốm đau bị mất do công ty không đóng bảo hiểm).

Việc đòi lại quyền lợi bảo hiểm xã hội thường gặp nhiều khó khăn do thủ tục phức tạp và do người lao động không nắm rõ quyền và nghĩa vụ của mình. Để đảm bảo quá trình giải quyết nhanh chóng và chính xác, sự hỗ trợ từ các luật sư chuyên môn là rất cần thiết. Hãy liên hệ chúng tôi để được tư vấn chi tiết, Công ty Luật HTC Việt Nam luôn đồng hành cùng bạn.

Cam kết chất lượng dịch vụ:

Công ty Luật TNHH HTC Việt Nam hoạt động với phương châm tận tâm – hiệu quả – uy tín, cam kết đảm bảo chất lượng dịch vụ, cụ thể như sau:

- Đảm bảo thực hiện công việc theo đúng tiến độ đã thỏa thuận, đảm bảo tuân thủ đúng quy định pháp luật, đúng với quy tắc đạo đức và ứng xử của luật sư Việt Nam.

- Đặt quyền lợi khách hàng lên hàng đầu, nỗ lực hết mình để mang đến cho khách hàng chất lượng dịch vụ tốt nhất.

- Bảo mật thông tin mà khách hàng cung cấp, các thông tin liên quan đến khách hàng.

Rất mong được hợp tác lâu dài cùng sự phát triển của Quý Khách hàng.

Trân trọng!

(Người viết: Nguyễn Chí Lâm; Ngày viết: 05/12/2025)

Để được tư vấn chi tiết xin vui lòng liên hệ:

Công ty Luật TNHH HTC Việt Nam

Địa chỉ: Tầng 15, Tòa nhà đa năng, Số 169 Nguyễn Ngọc Vũ, phường Yên Hòa, Thành phố Hà Nội.

Điện thoại: 0989.386.729

Email: hotmail@htcvn.vn

Website:https://htcvn.vn; https://htc-law.com; https://luatsuchoban.vn

Các bài viết liên quan: