Tranh chấp lối đi chung giữa các hộ gia đình. Giải quyết như thế nào?

1. Cơ sở pháp lý về quyền sử dụng đường đi chung

Lối đi chung được hình thành như thế nào?

Lối đi chung được hiểu là phần tích đất đai dùng làm đường đi lại phục vụ cho nhiều chủ sở hữu, người sử dụng đất hoặc các hộ gia đình khác nhau.

Pháp luật thừa nhận hai hình thức thành đường chung:

- Theo sự đồng ý: Các hộ cùng nhất mở đường đi, sử dụng chung một phần đất. Thỏa thuận này nên được lập thành văn bản và có xác nhận của chính quyền địa phương để tránh tranh chấp sau này.
- Theo thực tế sử dụng lâu dài: Lối đi đã tồn tại ổn định qua nhiều năm, được các hộ sử dụng công khai, liên tục, không tranh chấp. Trong trường hợp này, luật công nhận ở đây là đường đi chung hợp pháp, trừ khi có bằng chứng chứng minh ngược lại.

Pháp luật điều chỉnh

Vấn đề đường đi chung giữa các hộ gia đình không chỉ là chuyện hàng xóm láng giềng mà vẫn được pháp luật định rõ ràng để đảm bảo quyền lợi hợp pháp của người sử dụng đất. Các văn bản hiện hành liên quan trực tiếp bao gồm:

- Bộ luật Dân sự 2015, đặc biệt là Điều 254 quy định về “quyền về đường đi qua” ; Luật Đất đai 2024 – quy định nguyên tắc sử dụng đất (điều 5, luật đất đai 2024) ranh giới (khoản 1 Điều 13 Thông tư 26/2024/TT-BTNMT), Mạch giới giữa các thửa đất.

Như vậy, việc xác định hoàng đi chung, quyền và nghĩa vụ của các hộ liên quan không phải cảm tính hay thỏa thuận miệng, mà phải căn cứ vào quy định pháp luật cụ thể.

Quyền về lối đi qua

Theo Điều 254 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về quyền bất động sản

- Nếu mảnh đất của bạn được bao quanh bởi đất của người khác, tạo ra không có đường ra công cộng, bạn có quyền yêu cầu mở đường;
- Lối đi phải hợp lý, tức là vị trí, chiều rộng, chiều dài phù hợp với nhu cầu sử dụng, đồng thời hạn chế tổn hại tối đa cho người có đất được đi qua.

Tùy từng trường hợp, người được đi qua có thể phải đền bù một khoản hợp lý cho chủ đất có đường đi (trừ khi có sự đồng tình miễn phí hoặc đường đi đã được hình thành ổn định từ trước).

2. Các trường hợp thường xuyên xảy ra tranh chấp

T ranh giới đi chung giữa các hộ gia đình có thể phát sinh trong nhiều vấn đề, phổ biến bao gồm:

- Một hộ gia đình tự xây tường, đặt cổng hoặc vật cản, khiến các hộ gia đình khác không thể đi qua;
- Một hộ yêu cầu trả tiền khi sử dụng đường đi chung, dù trước đó cùng sử dụng ổn định nhiều năm;
- Lối đi được mở qua phần đất của người khác, nhưng không có giấy tờ thuận tiện rõ ràng;
- Ranh giới đất không rõ ràng,dẫn đến tranh luận về việc làm phần đất đó là “chung” hay “riêng”.

Trong nhiều trường hợp, tính nhất quán nhỏ nếu không được giải quyết sớm có thể leo thang thành tranh chấp phức hợp, thậm chí phải đưa ra tòa án để phân giải.

3. Trình tự, thủ tục giải quyết tranh chấp đường đi chung

Bước 1: Tự động cân bằng lượng, giải quyết tại cơ sở

- Các hộ gia đình nên trao đổi, thương mại trực tiếp, dựa trên nguyên tắc tôn giáo lẫn nhau.
- Nếu không đạt được sự đồng ý, hãy gửi đơn đến Ủy ban nhân dân cấp xã/phường để yêu cầu hòa giải theo quy định tại Điều 202 Luật Đất đai 2013.
- Biên bản hòa giải là căn cứ quan trọng nếu sau này tranh chấp phải đưa ra Tòa án.
Bước 2: Yêu cầu cơ quan có thẩm quyền can thiệp

Nếu hòa giải không thành, dân dân có thể chọn 1 trong 2 hướng:

- Trường hợp tranh chấp quyền sử dụng đất:
→ Gửi đơn đến UBND cấp huyện hoặc Sở Tài nguyên và Môi trường (theo thẩm quyền).
- Trường hợp tranh chấp dân sự về quyền hoàng đi:
→ Sự kiện tại Tòa án nhân dân cấp huyện nơi có đất tranh chấp, theo Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015.
Bước 3: Thi hành quyết định hoặc bản án

Khi đã quyết định hành động chính có hiệu lực hoặc bản án của Tòa án, các bên phải bổ sung nguy hiểm.
Nếu bên vi phạm vẫn cố gắng cản trở đường đi, có thể:

- Cưỡng chế thi hành án;
- Xử lý phạt hành chính theo Nghị định 91/2019/ND-CP, với mức phạt từ 3 – 20 triệu đồng, tùy mức độ vi phạm.

4. pháp phòng tránh tranh chấp lối đi chung

Để tránh xảy ra tranh chấp tương tự trong tương lai, các hộ gia đình nên:

- Lập văn bản đồng ý chào đi chung, có chữ ký của các bên và xác nhận của chính quyền địa phương;
- Xác định ranh giới, diện tích đường đi trong giấy tờ quyền sử dụng đất (nếu có);
- Không tự động thay đổi trạng thái đường đi hoặc xây dựng công trình cản trở việc đi lại;
- Giữ hòa khí và tinh thần hợp tác – vì phần lớn tranh chấp loại này phát sinh từ kiên cố tình cảm giữa hàng xóm, chứ không chỉ vì đất.

Tranh chấp lối đi chung giữa các hộ gia đình là vấn đề nhạy cảm, ảnh hưởng trực tiếp đến quan hệ láng giềng và trật tự khu dân cư. Pháp luật Việt Nam cho phép người bị cản trở đường đi có quyền yêu cầu bảo vệ, nhưng cũng khuyến khích giải quyết bằng thương lượng và hòa giải trước khi đưa ra tòa án.

Nếu bạn đang gặp câu hỏi liên quan đến đường đi chung, ranh giới đất hoặc quyền sử dụng đất liền tuần, hãy liên hệ với Công ty luật TNHH HTC Việt Nam để được luật sư tư vấn trực tiếp.

Cam kết chất lượng dịch vụ:

Công ty Luật TNHH HTC Việt Nam hoạt động với phương châm tận tâm – hiệu quả – uy tín, cam kết đảm bảo chất lượng dịch vụ, cụ thể như sau:

- Đảm bảo thực hiện công việc theo tiến độ đã đồng ý, đảm bảo đúng thủ thuật đúng quy định pháp luật, đúng với quy tắc đạo đức và ứng xử của luật sư Việt Nam.

- Đặt quyền lợi khách hàng lên hàng đầu, nỗ lực hết mình để mang đến cho khách hàng chất lượng dịch vụ tốt nhất.

- Bảo mật thông tin mà khách hàng cung cấp, các thông tin liên quan đến khách hàng.

Rất mong được hợp tác lâu dài cùng sự phát triển của Quý Khách hàng.

Trân trọng!

(Người viết: Nguyễn Thị Khánh Linh; Ngày viết: 16/10/2025)

Để được tư vấn chi tiết xin vui lòng liên hệ:

Công ty Luật TNHH HTC Việt Nam

Địa chỉ: Tầng 15, Tòa nhà đa năng, Số 169 Nguyễn Ngọc Vũ, phường Yên Hòa, Thành phố Hà Nội.

Điện thoại: 0989.386.729

Email: hotmail@htcvn.vn

Trang web: https://htcvn.vn ; https://htc-law.com ; https://luatsuchoban.vn

Các bài viết liên quan: