Thu hồi đất và các quyền lợi của dân: Đừng để mất quyền.

Thu hồi đất và các quyền lợi của dân: Đừng để mất quyền.

Thu hồi đất là một trong những vấn đề nhạy cảm và phức tạp trong quá trình phát triển kinh tế và xã hội ở nhiều quốc gia, bao gồm cả Việt Nam. Việc này thường diễn ra khi nhà nước cần đất đai cho các dự án phát triển hạ tầng, công cộng hoặc các dự án khác mang tính chất quốc gia. Tuy nhiên, để đảm bảo quyền lợi của người dân khi bị thu hồi đất, cần chú trọng một số nguyên tắc và quyền lợi cơ bản khi nhà nước thực hiện thu hồi đất mà người dân cần lưu ý để được đảm bảo tốt nhất những quyền lợi mà chính đáng được nhận.

1. Khái niệm, đặc điểm, cơ sở thu hồi đất.

Thu hồi đất có thể hiểu đơn giản là hành động mà Nhà nước quyết định lấy lại đất của người dân hoặc tổ chức đang sử dụng cho mục đích nhất định, như phát triển hạ tầng, công trình công cộng, an ninh quốc phòng, hoặc các dự án kinh tế quan trọng. Việc thu hồi đất thường xảy ra khi cần thực hiện các kế hoạch sử dụng đất của Nhà nước theo quy hoạch chung.

Căn cứ vào quy định tại Luật Đất đai hiện hành thi Nhà nước thu hồi đất là việc cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành quyết định thu lại quyền sử dụng đất của người sử dụng đất hoặc thu lại đất của người đang sử dụng đất hoặc thu lại đất đang được Nhà nước giao quản lý.

Dựa trên khái niệm trên, ta có thể thấy một số đặc điểm tiêu biểu của thu hồi đất :

Thứ nhất, chủ thể thực hiện thu hồi đất là cơ quan nhà nước. Các lý thuyết hình thành và làm cơ sở cho sự ra đời của luật đất đai Việt Nam là việc đất đai là tư liệu sản xuất, là tài sản mà thiên nhiên ban tăng nên việc tư hữu là hoàn toàn vô lý và phải thuộc sở hữu chung toàn dân. Trên cơ sở đó, để khai thác tối đa và hợp lý tài sản chung này, nhà nước với tư cách là đại diện cho nhân dân cũng đồng thời là đại diện quản lý và thu hồi đất vì mục đích chung. Cũng bởi vậy, chỉ có nhà nước mới có đủ quyền lực và thẩm quyền để là chu thể có khả năng thu hồi đất.

Thứ hai, việc thu hồi đất của nhà nước luôn đi vì những mục tiêu cụ thể và gắn liền với lợi ích chung và lâu dài của cộng đồng. Thông thường nhà nước thu hồi đất vì những lý do, mục đích vì quốc phòng an ninh hoặc phát triển kinh tế - xã hội và lợi ích chung của cộng đồng.

Thứ ba, việc thu hồi đất có tính thỏa thuận nhưng luôn được thực hiện và đảm bảo bằng thủ tục thu hồi có tính cưỡng chế. Nếu người sử dụng đất không đồng ý giao đất sau khi đã được bồi thường và tái định cư, Nhà nước có quyền áp dụng biện pháp cưỡng chế để thực hiện thu hồi. Tuy nhiên, việc cưỡng chế phải tuân thủ quy trình pháp lý và bảo đảm quyền lợi cho người dân.

Thứ tư, thu hồi đất thường gây thiệt hại cho người có quyền sử dụng đất bị thu hồi, bởi vậy, thu hồi đất luôn kèm với bồi thường, hỗ trợ, hoặc tổ chức tái định cư.

Về cơ sở thu hồi đất:

Căn cứ các quy định của pháp luật đất đai hiện hành tại Điều 78 và 79, thông thường nhà nước sẽ thực hiện thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh; phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng.

2. Những quyền lợi của người dân có quyền sử dụng đất khi nhà nước thu hồi đất.

Thứ nhất, quyền được bồi thường:

Bồi thường về đất đai: Người dân có quyền được bồi thường cho phần đất bị thu hồi. Giá trị bồi thường phải được tính toán dựa trên giá đất tại thời điểm thu hồi, và thường dựa vào bảng giá đất của địa phương nhưng phải phù hợp với giá thị trường.

Nếu đất bị thu hồi là đất ở, người dân có thể được bồi thường bằng tiền hoặc đất ở khác có giá trị tương đương.

Đối với đất nông nghiệp, bồi thường có thể dưới hình thức đất sản xuất nông nghiệp khác hoặc bằng tiền.

Bồi thường về tài sản trên đất: Ngoài giá trị đất, các tài sản gắn liền với đất như nhà ở, cây trồng, công trình xây dựng cũng được bồi thường. Giá trị tài sản được tính theo giá trị thực tế tại thời điểm thu hồi.

Bồi thường theo giá thị trường: Theo quy định, việc bồi thường phải căn cứ vào giá trị thị trường của đất và tài sản, đảm bảo sự công bằng và hợp lý cho người dân bị thu hồi đất.

Thứ hai, quyền được hỗ trợ:

Hỗ trợ tái định cư: Khi người dân mất đất ở, ngoài việc bồi thường, họ còn được hỗ trợ di dời đến nơi ở mới. Khu tái định cư phải có hạ tầng kỹ thuật và xã hội đồng bộ, đảm bảo điều kiện sống tốt hơn hoặc ít nhất bằng nơi ở cũ.

Hỗ trợ chi phí vận chuyển, thuê nhà trong thời gian chuyển đổi chỗ ở.

Hỗ trợ đào tạo và chuyển đổi nghề nghiệp: Đối với những người bị thu hồi đất nông nghiệp, Nhà nước có chính sách hỗ trợ về đào tạo nghề, tìm việc làm mới hoặc hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp. Người dân có thể được tham gia các khóa đào tạo nghề miễn phí và được hỗ trợ tài chính để chuyển đổi sang ngành nghề mới.

Hỗ trợ ổn định đời sống: Đối với người dân bị thu hồi một phần hoặc toàn bộ đất canh tác, họ có quyền được nhận hỗ trợ về sinh kế, nhằm ổn định cuộc sống trong giai đoạn chuyển đổi, như hỗ trợ về tài chính trong thời gian tìm kiếm việc làm mới.

Hỗ trợ sản xuất, kinh doanh: Trong trường hợp các cơ sở sản xuất, kinh doanh bị ảnh hưởng bởi việc thu hồi đất, Nhà nước sẽ có chính sách hỗ trợ để họ có thể tiếp tục hoạt động kinh doanh tại nơi mới hoặc chuyển đổi hình thức kinh doanh phù hợp.

Thứ ba, quyền được tái định cư:

Chọn lựa chỗ ở mới: Khi người dân bị thu hồi đất ở, họ có quyền được cấp đất hoặc nhà tại khu tái định cư. Khu vực này phải có điều kiện sinh sống tốt và được cung cấp đầy đủ hạ tầng như điện, nước, giao thông, và dịch vụ y tế, giáo dục.

Nếu người dân không muốn tái định cư tại khu vực được chỉ định, họ có thể chọn nhận bồi thường bằng tiền và tự tìm chỗ ở mới.

Tái định cư phải tốt hơn hoặc ít nhất là tương đương: Theo quy định, chỗ ở mới tại khu tái định cư phải có điều kiện sống tương đương hoặc tốt hơn nơi ở cũ, đảm bảo người dân có thể nhanh chóng ổn định cuộc sống.

Tái định cư trước khi thu hồi: Người dân có quyền được chuyển đến nơi tái định cư trước khi đất đai bị thu hồi để không bị ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt.

Trên đây là những quyền lợi mà người dân có quyền sử dụng đất thuộc khu vực bị thu hồi sẽ nhận được. Tuy nhiên, không đồng nghĩa với việc cứ có đất thuộc diện bị thu hồi là sẽ được hưởng đầy đủ những quyền trên, việc được hưởng quyền như thế nào sẽ tùy vào điều kiện, hoàn cảnh, loại đất bị thu hồi của người có quyền sử dụng đất.

Cam kết chất lượng dịch vụ:

Công ty Luật TNHH HTC Việt Nam hoạt động với phương châm tận tâm – hiệu quả – uy tín, cam kết đảm bảo chất lượng dịch vụ, cụ thể như sau:

- Đảm bảo thực hiện công việc theo đúng tiến độ đã thỏa thuận, đảm bảo tuân thủ đúng quy định pháp luật, đúng với quy tắc đạo đức và ứng xử của luật sư Việt Nam.

- Đặt quyền lợi khách hàng lên hàng đầu, nỗ lực hết mình để mang đến cho khách hàng chất lượng dịch vụ tốt nhất.

- Bảo mật thông tin mà khách hàng cung cấp, các thông tin liên quan đến khách hàng.

Rất mong được hợp tác lâu dài cùng sự phát triển của Quý Khách hàng.

Trân trọng!

(Người viết: Bùi Văn Tuấn; Ngày viết: 20/09/2024)

Để được tư vấn chi tiết xin vui lòng liên hệ:

Công ty Luật TNHH HTC Việt Nam

Địa chỉ: Tầng 15, Tòa nhà đa năng, Số 169 Nguyễn Ngọc Vũ, phường Trung Hòa, quận Cầu Giấy, Thành phố Hà Nội.

Điện thoại: 0989.386.729

Email: [email protected]

Website: https://htcvn.vn; https://htc-law.com; https://luatsuchoban.vn

________________________________________________________________________