LÀM THẾ NÀO KHI CÔNG TY KHÔNG ĐÓNG BẢO HIỂM XÃ HỘI NHƯNG VẪN TRỪ LƯƠNG HÀNG THÁNG?

Chế độ bảo hiểm xã hội bắt buộc là chế độ theo quy định của nhà nước mà cả người lao động và người sử dụng lao động đều có trách nhiệm phải tham gia. Hiện nay, hầu hết các doanh nghiệp đều đã thực hiện đúng các quy định của nhà nước liên quan đến tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc cho người lao động trong quá trình làm việc tại doanh nghiệp của mình. Thế nhưng, bên cạnh đó cũng có không ít doanh nghiệp chưa thực hiện nghiêm túc vấn đề này làm ảnh hưởng trực tiếp đến quyền và lợi ích của người lao động. Vậy việc công ty không tham gia hoặc tham gia không đầy đủ bảo hiểm xã hội bắt buộc cho người lao động của mình vi phạm quy định của pháp luật như thế nào? Người lao động phải làm gì để được bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình? Công ty Luật HTC Việt Nam xin tư vấn cho bạn về vấn đề này ở bài viết dưới đây:

1. Cơ sở pháp lý

- Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014;

- Nghị định 28/2020/NĐ-CP ngày 01 tháng 2 năm 2020 của Chính Phủ Quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực lao động, bảo hiểm xã hội, đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng.

2. Nội dung tư vấn

2.1. Đối tượng phải tham gia bảo hiểm xã hội

Căn cứ Điều 2 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, đối tượng người lao động phải tham gia BHXH bắt buộc gồm:

NLĐ là công dân Việt Nam thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, bao gồm: Người làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn, hợp đồng lao động xác định thời hạn, hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định theo quy định của pháp luật về lao động; Người làm việc theo hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 01 tháng đến dưới 03 tháng; Cán bộ, công chức, viên chức; Công nhân quốc phòng, công nhân công an, người làm công tác khác trong tổ chức cơ yếu; Sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp quân đội nhân dân; sĩ quan, hạ sĩ quan nghiệp vụ, sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên môn kỹ thuật công an nhân dân; người làm công tác cơ yếu hưởng lương như đối với quân nhân; Hạ sĩ quan, chiến sĩ quân đội nhân dân; hạ sĩ quan, chiến sĩ công an nhân dân phục vụ có thời hạn; học viên quân đội, công an, cơ yếu đang theo học được hưởng sinh hoạt phí; Người đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng quy định tại Luật NLĐ Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng; Người quản lý doanh nghiệp, người quản lý điều hành hợp tác xã có hưởng tiền lương; Người hoạt động không chuyên trách ở xã, phường, thị trấn.

Người lao động là công dân nước ngoài vào làm việc tại Việt Nam có giấy phép lao động hoặc chứng chỉ hành nghề hoặc giấy phép hành nghề do cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam cấp được tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc theo quy định của Chính phủ.

2.2. Chế tài xử phạt khi NSDLĐ không thực hiện đúng nghĩa vụ đóng BHXH cho NLĐ

Nếu công ty không đóng BHXH, bảo hiểm thất nghiệp cho toàn bộ người lao động thì mức phạt tiền đối với công ty là từ 18% đến 20% tổng số tiền phải đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp tại thời điểm lập biên bản vi phạm hành chính.Còn nếu trường hợp công ty không đóng cho một số trường hợp, hoặc không đóng cho bạn thì bị phạt tiền với mức từ 12% đến 15% tổng số tiền phải đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp.

Biện pháp khắc phục hậu quả: Buộc truy nộp số tiền bảo hiểm xã hội bắt buộc; Buộc nộp số tiền lãi bằng 02 mức lãi suất đầu tư quỹ bảo hiểm xã hội bình quân của năm trước liền kề tính trên số tiền, thời gian không đóng; nếu không thực hiện thì theo yêu cầu của người có thẩm quyền, ngân hàng, tổ chức tín dụng khác, kho bạc nhà nước có trách nhiệm trích từ tài khoản tiền gửi của người sử dụng lao động để nộp số tiền chưa đóng và lãi của số tiền này tính theo lãi suất tiền gửi không kỳ hạn cao nhất của các ngân hàng thương mại nhà nước công bố tại thời điểm xử phạt vào tài khoản của cơ quan bảo hiểm xã hội.

Căn cứ quy định tại Điều 17, Khoản 2 Điều 21, Khoản 3 Điều 122 Luật BHXH năm 2014; Khoản 1 Điều 11, Khoản 1 Điều 15, Khoản 3 Điều 49 Văn bản hợp nhất Luật BHYT số 01/VBHN-VPQH ngày 10/7/2014, Khoản 2 Điều 44 Luật Việc làm năm 2013, trường hợp hàng tháng Công ty bạn đều trích tiền đóng BHXH, BHYT, BHTN từ tiền lương, nhưng không nộp hoặc chưa nộp cho cơ quan BHXH là vi phạm quy định của pháp luật về BHXH, BHYT, BHTN; thì ngoài việc phải đóng đủ số tiền BHXH, BHYT, BHTN chưa đóng, chậm đóng và bị xử lý theo quy định của pháp luật, còn phải nộp số tiền lãi BHXH, BHTN bằng 2 lần mức lãi suất đầu tư quỹ BHXH bình quân của năm trước liền kề tính trên số tiền, thời gian chậm đóng BHXH, BHTN, nộp số tiền lãi BHYT bằng hai lần mức lãi suất liên ngân hàng tính trên số tiền, thời gian chậm đóng BHYT.

Mặt khác, theo quy định tại Điểm d Khoản 2, Điểm c Khoản 3, Khoản 4, Khoản 5 Điều 216 Bộ luật Hình sự năm 2015, người nào có nghĩa vụ đóng BHXH, BHYT, BHTN cho người lao động mà gian dối hoặc bằng thủ đoạn khác để không đóng số tiền bảo hiểm đã thu hoặc đã khấu trừ của người lao động từ 6 tháng trở lên, đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 200 triệu đồng đến 3 tỷ đồng hoặc bị phạt tù từ 6 tháng đến 7 năm. Ngoài ra, người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 20 triệu đồng đến 100 triệu đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1 năm đến 5 năm.

2.3. Làm thế nào để NLĐ bảo vệ quyền lợi của mình

Khi phát hiện công ty không đóng BHXH cho mình, NLĐ có thể thực hiện các biện pháp dưới đây:

Khiếu nại tới Ban Giám đốc Công ty, tổ chức công đoàn công ty.

Đây là những người có thẩm quyền xem xét, giải quyết và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng cho người lao động. Trong vòng 180 ngày, kể từ ngày biết được công ty không đóng BHXH cho mình, người lao động yêu cầu người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại lần đầu cho mình để xem xét lại hành vi không nộp tiền BHXH.

Khiếu nại tới Chánh Thanh tra Sở Lao động Thương binh và Xã hội

Trong 30 ngày, kể từ ngày yêu cầu giải quyết, nếu công ty vẫn không đóng hoặc người lao động không đồng ý với quyết định giải quyết của công ty thì người lao động được quyền khiếu nại tới Chánh Thanh tra Sở Lao động Thương binh và Xã hội, nơi doanh nghiệp đặt trụ sở chính. Chánh thanh tra Bộ Lao động Thương binh và xã hội là chủ thể cuối cùng về giải quyết khiếu nại của người lao động theo thủ tục hành chính.

Lưu ý:

- Cả hai lần khiếu nại, người lao động đều có thể khiếu nại trực tiếp hoặc khiếu nại bằng đơn.

- Đồng thời, nên khiếu nại đích danh. Nếu khiếu nại nặc danh thì có thể đơn khiếu nại sẽ không được giải quyết, vì người giải quyết khiếu nại sẽ không biết phải gửi văn bản trả lời giải quyết khiếu nại đến ai.

Yêu cầu hòa giải viên lao động giải quyết (không bắt buộc)

Việc tham gia BHXH gắn liền với quyền lợi của người lao động, chính vì vậy, để bảo vệ người lao động, pháp luật không yêu cầu tranh chấp về BHXH bắt buộc phải qua thủ tục hòa giải trước khi yêu cầu Tòa án giải quyết. Trong vòng 06 tháng, kể từ ngày phát hiện ra công ty không đóng BHXH, người lao động được yêu cầu hòa giải viên lao động hòa giải tranh chấp

Khởi kiện đến Tòa án nhân dân

Người lao động khởi kiện đến Toà án nhân dân cấp huyện, nơi công ty đóng trụ sở để yêu cầu giải quyết các quyền lợi liên quan trong thời gian làm việc mà không được đóng bảo hiểm khi:

- Không đồng ý với quyết định giải quyết khiếu nại;

- Hoà giải không thành;

- Hết thời hạn mà không được giải quyết khiếu nại, hòa giải;

- Công ty vẫn không đóng.

Trên đây là những ý kiến của chúng tôi về quy định của pháp luật hiện hành về vẫn đề đóng bảo hiểm xã hội cho người lao động. Công ty Luật TNHH HTC Việt Nam hân hạnh đồng hành cùng khách hàng trong việc giải quyết mọi vấn đề pháp lý. Hãy liên hệ với chúng tôi để được sử dụng dịch vụ tư vấn một cách tốt nhất.

(Hà Thảo)

Để được tư vấn chi tiết xin vui lòng liên hệ:

Công ty Luật TNHH HTC Việt Nam

Địa chỉ: Tầng 1, Toà nhà CT 1 - SUDICO Khu đô thị Mỹ Đình - Mễ Trì, đường Vũ Quỳnh, P. Mỹ Đình 1, Q. Nam Từ Liêm, Hà Nội.

ĐT: 0989.386.729; Email: [email protected]