Tin nhắn Zalo, email có thể thay thế hợp đồng? – cách luật sư lập luận

1. Khi nào tin nhắn Zalo, email được xem là hợp đồng?

Bộ luật Dân sự 2015 cho phép giao dịch dân sự được xác lập bằng lời nói, bằng văn bản hoặc bằng hành vi cụ thể. Đặc biệt, tại Điều 119 Bộ luật Dân sự 2015 còn mở rộng thêm bằng “phương tiện điện tử theo quy định của pháp luật về giao dịch điện tử”, tạo nền tảng pháp lý để các dữ liệu số có thể thay thế văn bản nếu đáp ứng điều kiện về thể hiện ý chí thỏa thuận. Luật Giao dịch điện tử 2023 tiếp tục khẳng định thông điệp dữ liệu có giá trị như bản gốc nếu bảo đảm tính toàn vẹn và khả năng truy cập.

Khi lập luận trước cơ quan tố tụng, luật sư sẽ chứng minh rằng chuỗi tin nhắn hoặc email thể hiện đầy đủ ba yếu tố: nội dung giao dịch, sự thống nhất ý chí và hành vi thực hiện nghĩa vụ của các bên. Một thỏa thuận qua Zalo – chẳng hạn về đơn giá, thời gian giao hàng, điều khoản thanh toán – nếu được thể hiện rõ ràng và có hồi đáp xác nhận từ cả hai phía, hoàn toàn có thể được xem là hợp đồng theo hình thức điện tử.

Trong tranh chấp thực tiễn, tòa án Việt Nam đã nhiều lần thừa nhận email hoặc tin nhắn như căn cứ giao dịch khi nội dung thể hiện đủ điều kiện của hợp đồng. Điều quan trọng không nằm ở hình thức tin nhắn mà ở việc hai bên đã thực sự “giao kết” với nhau hay chưa.

2. Vì sao tin nhắn có giá trị nhưng đôi khi vẫn bị tòa bác bỏ?

Không phải mọi dữ liệu trao đổi đều được công nhận. Tin nhắn hoặc email chỉ có giá trị khi xác định được chủ thể gửi – nhận, không bị chỉnh sửa và thể hiện rõ sự tự nguyện. Nếu tin nhắn không thể chứng minh được ai là người thực sự thao tác hoặc thiếu mạch trao đổi liền mạch, tòa án có thể cho rằng bằng chứng chưa đủ đáng tin cậy.

Luật sư khi xử lý tranh chấp thường phải chứng minh tính xác thực của thông điệp dữ liệu thông qua nhật ký hệ thống, thông số gửi – nhận, thậm chí đối chiếu với hành vi thực hiện nghĩa vụ sau đó, ví dụ như việc giao hàng, chuyển tiền, hay phản hồi xác nhận của bên kia. Những căn cứ bổ trợ này giúp chuỗi tin nhắn trở nên “đủ độ tin cậy” để được chấp nhận như một hợp đồng điện tử hợp lệ.

Tòa án cũng có xu hướng bác bỏ tin nhắn nếu giao dịch thuộc loại pháp luật yêu cầu phải lập thành văn bản có chữ ký, chẳng hạn hợp đồng thế chấp, chuyển nhượng quyền sử dụng đất, hoặc hợp đồng tặng cho tài sản đăng ký. Vì vậy, dù tin nhắn có giá trị pháp lý, không phải giao dịch nào cũng có thể thay thế hợp đồng giấy.

3. Vai trò của luật sư trong việc biến dữ liệu trao đổi thành chứng cứ giao kết

Trong môi trường giao dịch hiện đại, luật sư không chỉ chờ đến khi tranh chấp nổ ra mới xử lý, mà còn hướng dẫn doanh nghiệp ngay từ đầu cách tạo lập thông điệp dữ liệu đúng chuẩn để dễ dàng được công nhận. Cách trình bày nội dung, xác nhận lại thỏa thuận, chốt thông tin bằng email, hoặc tạo “hành vi pháp lý bổ sung” như xuất hóa đơn, gửi chứng từ giao hàng… đều là chiến lược để củng cố giá trị giao kết của tin nhắn.

Khi tranh chấp đã phát sinh, luật sư đóng vai trò thiết lập chuỗi lập luận: xác định chủ thể sử dụng tài khoản, chứng minh ý chí thỏa thuận, củng cố tính toàn vẹn của dữ liệu, và liên hệ hành vi thực hiện nghĩa vụ sau đó để tạo “mốc xác thực” cho thông điệp. Chính nhờ cách tiếp cận này, nhiều vụ việc tưởng chừng không có hợp đồng giấy vẫn được tòa công nhận giao dịch và buộc bên vi phạm phải bồi thường.

Cam kết chất lượng dịch vụ:

Công ty Luật TNHH HTC Việt Nam hoạt động với phương châm tận tâm – hiệu quả – uy tín, cam kết đảm bảo chất lượng dịch vụ, cụ thể như sau:

- Đảm bảo thực hiện công việc theo đúng tiến độ đã thỏa thuận, đảm bảo tuân thủ đúng quy định pháp luật, đúng với quy tắc đạo đức và ứng xử của luật sư Việt Nam.

- Đặt quyền lợi khách hàng lên hàng đầu, nỗ lực hết mình để mang đến cho khách hàng chất lượng dịch vụ tốt nhất.

- Bảo mật thông tin mà khách hàng cung cấp, các thông tin liên quan đến khách hàng.

Rất mong được hợp tác lâu dài cùng sự phát triển của Quý Khách hàng.

Trân trọng!

(Người viết: Nguyễn Ngọc Châm; Ngày viết: 09/12/2025)

Để được tư vấn chi tiết xin vui lòng liên hệ:

Công ty Luật TNHH HTC Việt Nam

Địa chỉ: Tầng 15, Tòa nhà đa năng, số 169 Nguyễn Ngọc Vũ, phường Yên Hòa, Thành phố Hà Nội.

Điện thoại: 0989.386.729

Email: hotmail@htcvn.vn

Website: https://htcvn.vn; https://htc-law.com; https://luatsuchoban.vn

Các bài viết liên quan: