Xúc phạm người khác trên mạng xã hội: Hành vi nào cấu thành tội phạm?

1. Hành vi xúc phạm danh dự, nhân phẩm – nhìn từ góc độ pháp lý

Theo Điều 34 Bộ luật Dân sự 2015, danh dự, nhân phẩm, uy tín của cá nhân là bất khả xâm phạm và được pháp luật bảo vệ. Việc đăng tải, chia sẻ thông tin sai sự thật hoặc lời nói mang tính miệt thị, nhục mạ, bôi nhọ người khác trên mạng (Facebook, TikTok, Zalo, YouTube...) đều được xem là hành vi xâm phạm danh dự, nhân phẩm. Tùy tính chất và mức độ, hành vi này có thể bị xử lý hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự.

2. Mức xử phạt hành chính

Theo Điểm a, Khoản 1, Điều 101 Nghị định 15/2020/NĐ-CP, sửa đổi bởi Nghị định 14/2022/NĐ-CP, người có hành vi: “Cung cấp, chia sẻ thông tin giả mạo, sai sự thật, xuyên tạc, xúc phạm uy tín cơ quan, tổ chức, danh dự, nhân phẩm của cá nhân...” sẽ bị phạt tiền từ 10 – 20 triệu đồng, đồng thời buộc gỡ bỏ thông tin vi phạm.

Đây là biện pháp hành chính áp dụng đối với các trường hợp xúc phạm ở mức độ nhẹ, chưa đủ yếu tố cấu thành tội phạm nhưng đã gây ảnh hưởng tiêu cực đến người bị hại hoặc cộng đồng mạng.

3. Khi nào hành vi cấu thành tội phạm?

Hành vi xúc phạm người khác có thể bị truy cứu theo Bộ luật Hình sự 2015 trong các trường hợp sau:

Tội làm nhục người khác (Điêu 155 Bộ luật Hình sự)

- Dấu hiệu pháp lý: Người phạm tội xúc phạm nghiêm trọng nhân phẩm, danh dự của người khác bằng lời nói, hành động, hình ảnh,..

- Hình phạt: Cảnh cáo, cải tạo không giam giữ đến 03 năm; hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 05 năm nếu phạm tội có tổ chức, qua mạng máy tính, mạng viễn thông, mạng xã hội hoặc làm nạn nhân tự sát.

- Ví dụ: đăng videp, hình ảnh có nội dung nhục mạ, chế giễu người khác, tung clip riêng tư, phát ngôn xúc phạm danh dự nhân phẩm ở phụ nữ, trẻ em.

Tội vu khống (Điều 156 Bộ luật Hình sự)

- Dấu hiệu pháp lý: người phạm tội bịa đặt, loan truyền thông tin sai sự thật, biết rõ là sai nhằm xúc phạm danh dự hoặc gây thiệt hại cho người khác.
- Hình phạt: phạt tù từ 01 năm đến 07 năm, tùy theo mức độ, hậu quả, và hình thức đăng tải (đặc biệt nếu qua mạng xã hội hoặc gây hậu quả nghiêm trọng).

- Ví dụ: tung tin đồn người khác ngoại tình, phạm tội, lừa đảo… mà không có chứng cứ; chia sẻ bài viết sai sự thật để làm mất uy tín người khác.

4. Ranh giới giữa “bày tỏ ý kiến” và “xúc phạm danh dự”

Pháp luật không cấm quyền tự do ngôn luận, nhưng quy định rõ quyền này không được xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của người khác (Điều 25 Hiến pháp 2013).

- Phê bình, phản ánh, nêu ý kiến dựa trên cơ sở thực tế, có dẫn chứng khách quan → được pháp luật bảo vệ.

- Lăng mạ, nhục mạ, gán tội, chửi rủa, dùng ngôn từ hạ thấp nhân phẩm người khác → có thể bị xử lý hình sự.

5. Người bị xúc phạm trên mạng cần làm gì để bảo vệ mình?

Bước 1: Ghi nhận và lưu giữ chứng cứ

- Chụp màn hình, lưu lại bài đăng, bình luận, tin nhắn có nội dung xúc phạm;
- Lưu URL, thời gian, tài khoản đăng tải.

Bước 2: Gửi yêu cầu gỡ bài

- Liên hệ trực tiếp với nền tảng mạng xã hội (Facebook, TikTok, YouTube...) để yêu cầu xóa nội dung vi phạm.

Bước 3: Gửi đơn tố cáo hoặc đơn khởi kiện

- Gửi đơn tố cáo đến Công an cấp xã hoặc Phòng An ninh mạng;

- Hoặc khởi kiện dân sự yêu cầu xin lỗi, cải chính và bồi thường thiệt hại tinh thần theo Điều 592 Bộ luật Dân sự 2015.

Trong trường hợp bạn hoặc người thân đang là nạn nhân của hành vi xúc phạm trên mạng xã hội, hãy liên hệ với Công ty Luật TNHH HTC Việt Nam để được luật sư tư vấn, hỗ trợ xử lý và bảo vệ danh dự hợp pháp bằng các biện pháp phù hợp theo quy định pháp luật.

Cam kết chất lượng dịch vụ:

Công ty Luật TNHH HTC Việt Nam hoạt động với phương châm tận tâm – hiệu quả – uy tín, cam kết đảm bảo chất lượng dịch vụ, cụ thể như sau:

- Đảm bảo thực hiện công việc theo đúng tiến độ đã thỏa thuận, đảm bảo tuân thủ đúng quy định pháp luật, đúng với quy tắc đạo đức và ứng xử của luật sư Việt Nam.

- Đặt quyền lợi khách hàng lên hàng đầu, nỗ lực hết mình để mang đến cho khách hàng chất lượng dịch vụ tốt nhất.

- Bảo mật thông tin mà khách hàng cung cấp, các thông tin liên quan đến khách hàng.

Rất mong được hợp tác lâu dài cùng sự phát triển của Quý Khách hàng.

Trân trọng!

(Người viết: Nguyễn Thị Khánh Linh; Ngày viết: 15/10/2025)

Để được tư vấn chi tiết xin vui lòng liên hệ:

Công ty Luật TNHH HTC Việt Nam

Địa chỉ: Tầng 15, Tòa nhà đa năng, Số 169 Nguyễn Ngọc Vũ, phường Yên Hòa, Thành phố Hà Nội.

Điện thoại: 0989.386.729

Email: hotmail@htcvn.vn

Website: https://htcvn.vn; https://htc-law.com; https://luatsuchoban.vn

Các bài viết liên quan: