English 
TƯ VẤN THỦ TỤC YÊU CẦU TÒA ÁN TUYÊN BỐ MỘT NGƯỜI BỊ HẠN CHẾ HOẶC MẤT NĂNG LỰC HÀNH VI DÂN SỰ
TƯ VẤN THỦ TỤC YÊU CẦU TÒA ÁN TUYÊN BỐ MỘT NGƯỜI BỊ HẠN CHẾ HOẶC MẤT NĂNG LỰC HÀNH VI DÂN SỰ
Không phải mọi trường hợp các cá nhân đều có thể thực hiện quyền, nghĩa vụ dân sự bằng hành vi của mình. Điển hình là khi cá nhân đó bị Tòa án tuyên bố hạn chế hoặc mất năng lực hành vi dân sự.
1. Căn cứ pháp lý
- Bộ luật Dân sự năm 2015 (BLDS);
- Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015 (BLTTDS);
- Nghị quyết số 01/2017/NQ-HĐTP của Hội đồng thẩm phán ban hành một số biểu mẫu trong tố tụng dân sự.
2. Xác định một người bị mất hoặc hạn chế năng lực hành vi dân sự
Khoản 1 Điều 22 BLDS quy định về mất năng lực hành vi dân sự: “Khi một người do bị bệnh tâm thần hoặc mắc bệnh khác mà không thể nhận thức, làm chủ được hành vi thì theo yêu cầu của người có quyền, lợi ích liên quan hoặc của cơ quan, tổ chức hữu quan, Tòa án ra quyết định tuyên bố người này là người mất năng lực hành vi dân sự trên cơ sở kết luận giám định pháp y tâm thần.”
Khoản 1 Điều 24 BLDS quy định: “Người nghiện ma túy, nghiện các chất kích thích khác dẫn đến phá tán tài sản của gia đình thì theo yêu cầu của người có quyền, lợi ích liên quan hoặc của cơ quan, tổ chức hữu quan, Tòa án có thể ra quyết định tuyên bố người này là người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự.”
Theo đó, người bị mất năng lực hành vi dân sự là người trước đó có thể đã có năng lực hành vi dân sự nhưng do bị bệnh tâm thần hoặc bệnh khác mà họ không làm chủ được hành vi của mình. Còn người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự là người đã có năng lực hành vi dân sự trước đó, tuy nhiên do họ bị nghiện ma túy hoặc các chất kích thích khác dẫn đến phá tán tài sản của gia đình nên họ có thể bị yêu cầu tuyên bố là người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự.
3. Thủ tục yêu cầu Tòa án tuyên bố một người bị hạn chế hoặc mất năng lực hành vi dân sự
Theo khoản 1 Điều 376 BLTTDS, người có quyền, lợi ích liên quan, cơ quan, tổ chức hữu quan có quyền yêu cầu tuyên bố một người bị hạn chế hoặc mất năng lực hành vi dân sự.
Thẩm quyền giải quyết: Tòa án nhân dân cấp huyện (Điều 27, 35 BLTTDS).
Hồ sơ bao gồm:
- Đơn yêu cầu tuyên bố người bị hạn chế hoặc mất năng lực hành vi dân sự (Mẫu số 92-DS ban hành kèm theo Nghị quyết số 01/2017/NQ-HĐTP);
- CMND, căn cước công dân, hộ khẩu thường trú của người có yêu cầu (nếu có);
- Giấy tờ tùy thân của người giám hộ đỡ đầu (nếu có);
- Các tài liệu, chứng cứ chứng minh cho việc yêu cầu tuyên bố người mất năng lực hành vi dân sự là hợp pháp và có căn cứ.
Trình tự thủ tục:
Trong thời hạn 03 ngày làm việc, kể từ ngày nhận đơn yêu cầu và tài liệu, chứng cứ kèm theo, Chánh án Tòa án phân công Thẩm phán giải quyết đơn yêu cầu.
Trong thời hạn chuẩn bị xét đơn yêu cầu, theo đề nghị của người yêu cầu, Tòa án có thể trưng cầu giám định sức khỏe, bệnh tật của người bị yêu cầu tuyên bố bị hạn chế năng lực hành vi dân sự hoặc giám định pháp y tâm thần đối với người bị yêu cầu tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự, người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi. Trong trường hợp này, khi nhận được kết luận giám định, Tòa án phải ra quyết định mở phiên họp để xét đơn yêu cầu (Điều 377 BLTTDS).
Tòa án có thể chấp nhận hoặc không chấp nhận yêu cầu tuyên bố một người bị hạn chế hoặc mất năng lực hành vi dân sự. Trường hợp chấp nhận đơn yêu cầu thì Tòa án ra quyết định tuyên bố một người bị hạn chế hoặc mất năng lực hành vi dân sự. Trong quyết định này, Tòa án phải xác định người đại diện theo pháp luật của đó và phạm vi đại diện. Nếu không chấp nhận đơn yêu cầu, Tòa án sẽ ra thông báo từ chối và nêu rõ lý do.
Thời hạn giải quyết: Trong 45 ngày kể từ ngày nhận đơn yêu cầu. Cụ thể:
- Trong thời hạn 01 tháng kể từ khi Tòa có thụ lý đơn yêu cầu, Tòa phải ra quyết định mở phiên họp xét đơn yêu cầu;
- Trong thời hạn 15 ngày kể từ khi ra quyết định mở phiên họp xét đơn yêu cầu, Tòa phải mở phiên họp xét đơn yêu cầu.
Trên đây là những tư vấn của chúng tôi về thủ tục yêu cầu Tòa án tuyên bố một người bị hạn chế hoặc mất năng lực hành vi dân sự. Công ty Luật TNHH HTC Việt Nam hân hạnh đồng hành cùng khách hàng trong việc giải quyết mọi vấn đề pháp lý. Hãy liên hệ với chúng tôi để được sử dụng dịch vụ tư vấn một cách tốt nhất.
(Phương Anh)
-------------------------------------------------------------
Để được tư vấn chi tiết xin vui lòng liên hệ:
Công ty Luật TNHH HTC Việt Nam
Địa chỉ: Tầng 15, Tòa nhà đa năng, Số 169 Nguyễn Ngọc Vũ, P. Trung Hòa, Q. Cầu Giấy, Hà Nội.
ĐT: 0989.386.729; Email: [email protected]
Website: https://htc-law.com; https://luatsuchoban.vn
---------------------------------------------
Xem thêm bài viết có liên quan:
- Tư vấn tuyên bố một người mất năng lực hành vi dân sự hoặc bị hạn chế năng lực hành vi dân sự
