Thành lập hội dễ hay khó? Những rào cản pháp lý ít ai ngờ!

1. Quy định pháp luật và thực tế thành lập hội

Theo Luật về hội 2016 và Nghị định 45/2010/NĐ-CP quy định về tổ chức, hoạt động và quản lý hội, thành lập hội tại Việt Nam yêu cầu ít nhất 10 công dân (hội cấp xã) hoặc 100 công dân (hội toàn quốc), cùng với điều lệ, danh sách thành viên, và sự chấp thuận của cơ quan nhà nước có thẩm quyền như Bộ Nội vụ hoặc UBND cấp tỉnh. Hồ sơ sau khi nộp sẽ được xét duyệt trong vòng 60 ngày, và nếu đạt yêu cầu, hội sẽ được cấp giấy phép hoạt động. Nghe thì đơn giản, nhưng thực tế lại không suôn sẻ như vậy.

Dữ liệu từ Bộ Nội vụ cho thấy, trong giai đoạn 2015-2020, chỉ khoảng 30% hồ sơ đề nghị thành lập hội được chấp thuận ngay từ lần đầu. Nhiều trường hợp bị trả lại để bổ sung giấy tờ hoặc bị từ chối vì không đáp ứng các tiêu chí xét duyệt. Các hội nghề nghiệp, hội đồng hương, hay tổ chức phi lợi nhuận nhỏ thường mất hàng tháng, thậm chí hàng năm để hoàn tất thủ tục, do những yêu cầu pháp lý chồng chéo và sự phối hợp chưa đồng bộ giữa các cơ quan quản lý.

2. Những rào cản pháp lý ít ai ngờ tới

Thành lập hội không chỉ là vấn đề tuân thủ thủ tục mà còn ẩn chứa nhiều rào cản pháp lý khó dự đoán, khiến quá trình này trở nên phức tạp hơn dự kiến.

Tiêu chí xét duyệt thiếu rõ ràng:

Pháp luật quy định hội phải có mục đích hoạt động không trùng lặp với các hội hiện có và không trái với quy định pháp luật. Tuy nhiên, không có hướng dẫn cụ thể về cách đánh giá "trùng lặp" hay "trái luật", dẫn đến sự tùy ý trong quyết định của cơ quan quản lý. Một số nhóm bị từ chối vì mục tiêu của họ được cho là tương tự hội khác, dù phạm vi hoạt động và đối tượng phục vụ hoàn toàn khác biệt. Điều này tạo ra sự không chắc chắn, khiến các nhóm khó xác định liệu ý tưởng của mình có được chấp nhận hay không.

Thủ tục hành chính kéo dài:

Quá trình chuẩn bị hồ sơ đòi hỏi nhiều giấy tờ như danh sách thành viên, điều lệ, kế hoạch hoạt động, và xác nhận từ chính quyền địa phương. Nhưng thực tế, việc xin xác nhận từ cấp xã, phường thường mất nhiều thời gian do cán bộ địa phương không quen với quy trình hoặc thiếu hướng dẫn cụ thể từ cấp trên. Thêm vào đó, mỗi lần hồ sơ bị trả lại để bổ sung, thời gian xét duyệt lại được tính từ đầu, kéo dài thêm hàng tháng mà không có cam kết rõ ràng về kết quả cuối cùng.

Hạn chế về thành viên sáng lập:

Các công chức, viên chức muốn tham gia lập hội phải xin phép cơ quan chủ quản, nhưng quy trình này không phải lúc nào cũng thuận lợi. Nhiều trường hợp bị từ chối vì lý do "không phù hợp với nhiệm vụ công việc", làm giảm số lượng thành viên đủ điều kiện, đặc biệt với các hội đòi hỏi sự tham gia của chuyên gia hoặc người có kinh nghiệm trong khu vực công. Điều này hạn chế đáng kể khả năng thành lập hội chuyên môn sâu.

Kiểm soát tài chính và hoạt động khắt khe:

Sau khi được cấp phép, hội phải chịu sự giám sát chặt chẽ về tài chính và nội dung hoạt động. Quy định yêu cầu báo cáo định kỳ về nguồn thu, chi, và không được nhận tài trợ từ nước ngoài nếu không có sự chấp thuận từ cơ quan nhà nước. Thực tế, nhiều hội nhỏ không đủ nhân lực hoặc chuyên môn để đáp ứng các yêu cầu báo cáo phức tạp này, dẫn đến nguy cơ bị đình chỉ hoạt động hoặc rút giấy phép nếu không tuân thủ đúng quy trình.

Rủi ro pháp lý khi vận hành:

Các hội mới thành lập thường thiếu kinh nghiệm trong việc tuân thủ quy định pháp luật, từ tổ chức sự kiện đến quản lý tài chính. Nếu không xin phép đầy đủ trước khi tổ chức hoạt động hoặc không kê khai chính xác nguồn thu, hội có thể bị phạt hành chính hoặc bị coi là hoạt động trái phép. Đây là rủi ro lớn với các nhóm thiếu sự hỗ trợ pháp lý chuyên sâu, khiến họ dễ sai phạm ngay cả khi không cố ý.

Thành lập hội tại Việt Nam không phải là nhiệm vụ bất khả thi, nhưng cũng không hề dễ dàng như nhiều người lầm tưởng. Từ tiêu chí xét duyệt mơ hồ, thủ tục hành chính kéo dài, đến yêu cầu kiểm soát khắt khe và rủi ro pháp lý, các nhóm muốn lập hội cần chuẩn bị kỹ lưỡng cả về pháp lý lẫn nguồn lực. Để vượt qua những rào cản này, hiểu biết pháp luật và sự hỗ trợ chuyên môn là yếu tố then chốt. Bạn đang cân nhắc thành lập hội nhưng lo ngại về thủ tục pháp lý? Tìm hiểu thêm tại đây để được tư vấn chi tiết và giải pháp phù hợp cho hành trình của bạn.

________________________________________________________________________

Cam kết chất lượng dịch vụ:

Công ty Luật TNHH HTC Việt Nam hoạt động với phương châm tận tâm – hiệu quả – uy tín, cam kết đảm bảo chất lượng dịch vụ, cụ thể như sau:

- Đảm bảo thực hiện công việc theo đúng tiến độ đã thỏa thuận, đảm bảo tuân thủ đúng quy định pháp luật, đúng với quy tắc đạo đức và ứng xử của luật sư Việt Nam.

- Đặt quyền lợi khách hàng lên hàng đầu, nỗ lực hết mình để mang đến cho khách hàng chất lượng dịch vụ tốt nhất.

- Bảo mật thông tin mà khách hàng cung cấp, các thông tin liên quan đến khách hàng.

Rất mong được hợp tác lâu dài cùng sự phát triển của Quý Khách hàng.

Trân trọng!

(Người viết: Lê Thị Ngọc Trâm; Ngày viết: 23/02/2025)

Để được tư vấn chi tiết xin vui lòng liên hệ:

Công ty Luật TNHH HTC Việt Nam

Địa chỉ: Tầng 15, Tòa nhà đa năng, Số 169 Nguyễn Ngọc Vũ, phường Trung Hòa, quận Cầu Giấy, Thành phố Hà Nội.

Điện thoại: 0989.386.729

Email: hotmail@htcvn.vn

Website: https://htcvn.vn; https://htc-law.com; https://luatsuchoban.vn

____________________________________________________________________________