Quyền và nghĩa vụ của người tố giác, báo tin về tội phạm

Người tố giác, báo tin về tội phạm, kiến nghị khởi tố giữ vai trò quan trọng, cung cấp những nguồn thông tin hữu ích trong quá trình tố tụng hình sự, góp phần vào việc phát hiện, đấu tranh, phòng kháng phạm trong cuộc sống. Tuy nhiên, nhiều trường hợp, cá nhân có ý định tố giác tội phạm nhưng sợ bị trả thù hay phải tham gia vào quá trình tố tụng hình sự. Do đó, Bộ Tố luật tụng hình sự năm 2015 đã ghi nhận cho họ các quyền để họ có thể bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình đồng thời cũng quy định các nghĩa vụ của họ để đảm bảo tính chính xác, minh bạch trong tố tụng hình. Vậy thì các quyền và nghĩa vụ của giác giác, báo cáo về tội phạm, kiến nghị khởi tố được quy định cụ thể như thế nào?

I. Cơ sở tố giác tội phạm

Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015

II. Nội dung tư vấn tố giác tội phạm

1. Thế nào là giác giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố

Theo Điều 144 Luật Tố tụng hình sự năm 2015, tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố được hiểu là:

- Tố cáo tội phạm là cá nhân phát hiện và tố cáo hành vi vi phạm có dấu hiệu tội phạm với cơ quan có thẩm quyền.

- Tin báo cáo tội phạm là thông tin về nhiệm vụ có dấu tội phạm làm cơ quan, tổ chức, cá nhân thông báo với cơ quan có thẩm quyền hoặc thông tin về tội phạm trên phương tiện thông tin đại chúng.

- Kiến nghị khởi tố là cơ sở nhà nước có thẩm quyền kiến nghị bằng văn bản và gửi kèm theo bằng chứng căn cứ, tài liệu liên quan cho Cơ quan điều tra, Viện kiểm tra có thẩm quyền xem xét, xử lý công việc có dấu hiệu tội phạm.

Người tố giác, báo tin về tội phạm, kiến nghị khởi tố là người phát hiện hay có thông tin về tội phạm tội phạm, báo cáo hành vi vi phạm dấu tội phạm cơ quan có quyền xét xử, kiến nghị xét xử, xử lý công việc. Người tố giác, báo tin tội phạm, kiến nghị khởi tố có thể là công dân Việt Nam hoặc nước ngoài, có thể là cá nhân hoặc tổ chức. Hình thức tố giác, báo tin tội phạm, kiến nghị khởi tố có thể bằng lời nói hoặc văn bản.

2. Quyền và nghĩa vụ của người tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố

Quyền và nghĩa vụ của người tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố được quy định tại Điều 56 Luật Tố tụng hình sự năm 2015. Cụ thể là:

- Quyền của người tố giác, báo tin về tội phạm, kiến nghị khởi tố:

+ Yêu cầu cơ quan có thẩm quyền bảo mật về việc tố giác, báo tin về tội phạm, kiến nghị khởi tố;

+ Yêu cầu bảo vệ tính mạnh, sức khỏe, danh dự, nhân sản, uy tín, tài sản, các quyền và lợi ích pháp khác của họ, của người thân họ khi bị đe dọa;

+ Được thông báo kết quả giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố;

+ Khiếu suy quyết, hành vi tố tụng của cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng trong việc tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo tội phạm, kiến nghị khởi tố.

- Nghĩa vụ của người giác giác, báo tin về tội phạm, kiến nghị khởi tố:

+ Phải có mặt yêu cầu của cơ quan có thẩm quyền giải quyết nguồn tội phạm;

+ Trình bày trung thực về tình tiết mà mình biết về sự việc.

Bên bờ đó, Bờ 5 Điều 144 Luật Tố tụng hình sự năm 2015 bổ sung sung trách nhiệm vụ cố ý tố giác, báo tin về tội phạm sai sự thật sẽ được xử lý chính hoặc phải chịu trách nhiệm hình sự tùy vào mức độ vi phạm.

3. Phân biệt sự khác nhau giữa tội phạm và tin báo?

Cả hai hành vi tố giác tội phạm và tin báo về tội phạm đều được xem là một trong những cơ sở để khởi động tố tụng hình sự khi nhận thấy hành vi đó có dấu hiệu tội phạm. Theo quy định tại Bộ luật tụng hình sự thì:

Tố giác tội phạm: là việc cá nhân phát hiện hành vi có dấu hiệu tội phạm và tiến hành tố cáo hành vi với cơ quan có thẩm quyền.

Theo đó công dân tố cáo về những hành vi mà họ cho rằng đó là tội phạm với cơ quan có thẩm quyền. Tố giác tội phạm có thể được thực hiện bằng miệng hoặc có thể trực tiếp hoặc qua thư, điện thoại hoặc bằng văn bản…

Tin báo về tội phạm: được hiểu là thông tin về những công việc có dấu tội phạm làm cơ quan, tổ chức chức năng, cá nhân thông báo cho cơ quan có thẩm quyền hoặc thực hiện thông tin về tội phạm trên các phương tiện thông tin đại chúng

Tin báo về tội phạm là thông tin, thông báo, báo cáo của các cơ quan, tổ chức với Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát, Tòa án đối với những hành vi, vụ việc đã xảy ra là tội phạm. Tin báo cáo tội phạm có thể là sự chuyển tiếp những thông tin mà cơ quan, tổ chức đã nhận được từ việc tố cáo tội phạm của công dân, cũng có thể là những thông tin được lấy từ hoạt động nghiệp vụ của chính tổ chức đó hoặc được phản ánh bằng hoạt động chính truyền thông thông tin nghiệp vụ chức năng

=> Xem ngay: Hành vi che dấu tội phạm đã bị xử lý hình sự

4. Công dân có thể tiến hành tố giác tội phạm với cơ quan nào

Theo quy định của pháp luật thì công dân có thể tố cáo tội phạm đối với Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát, Tòa án hoặc với các cơ quan, tổ chức khác; Không kể là cơ quan, tổ chức nào được nhận tội phạm từ công dân đều có trách nhiệm tiếp nhận.

Với quy định như vậy, pháp luật đã mở rộng phạm vi tố giác tội phạm, tạo điều kiện cho người dân tham gia tố giác tội phạm được thuận tiện và rộng rãi, đồng thời nâng cao trách nhiệm của cơ quan, tổ chức nhà nước. Theo đó, một thông tin về tội phạm đều sẽ được xử lý nhanh chóng và giải quyết.

Cơ quan, tổ chức khi nhận được tội phạm của công dân phải có trách nhiệm thông báo cho Cơ quan điều tra hoặc Viện kiểm tra bằng văn bản, để cơ quan xem xét khởi tố hay không khởi tố dự án hình sự. Đối với những dịch vụ luật quy định khởi tố tố theo yêu cầu của người bị tổn hại, thì các cơ quan tiếp tục nhận thông tin cấm đầu cần phải thực hiện các thủ tục như đối với các trường hợp khác khi công dân tố giác tội phạm. Cơ quan, tổ chức khi thực hiện chức năng, nhiệm vụ của mình mà phát hiện hành vi có dấu hiệu tội phạm cũng phải báo tin cho Cơ quan điều tra bằng văn bản.

=> Đọc ngay: Tự xông hơi vào nhà phạm tội gì

5. Các bước tiến hành tố giác, báo tin về tội phạm và kiến nghị khởi tố án

Cá nhân có nhu cầu tố giác tội phạm thực hiện tố giác thông qua quy trình sau:

Bước 1: Xác định cơ quan có thẩm quyền trách nhiệm tiếp nhận đơn tố tố tội phạm và kiến nghị khởi tố

Bước 2: Lựa chọn hình thức và tiến hành tố giác về tội phạm và kiến nghị khởi tố

Cơ quan, tổ chức, cá nhân thực hiện tố giác, báo cáo tội phạm và kiến nghị khởi tố có thể thực hiện bằng một trong các hình thức sau:

– Bằng miệng: Cá nhân có nhu cầu tố giác tội phạm trực tiếp đến trình báo tại cơ quan có thẩm quyền hoặc giác giác, cảnh báo tin qua điện thoại tới cơ quan có quyền xác thực được xác định ở bước 1.

– Bản văn; Cá nhân có nhu cầu tố giác phạm tội gửi đơn giác trực tiếp hoặc gửi qua dịch vụ bưu chính tới cơ quan có thẩm quyền.

Khi tiến hành tố giác, báo tin về tội phạm, kiến nghị khởi tố tới cơ quan có thẩm quyền, cá nhân, người thực hiện cần cung cấp đầy đủ về các thông tin, tài liệu và đồng thời phải trình bày rõ những điều đã biết của mình đối với tội phạm mà mình giác ngộ, báo tin.

Bước 3: Theo dõi kết quả giải quyết tội phạm và kiến nghị khởi tố

– Khi hết thời hạn 03 ngày kể từ ngày tố giác, báo cáo tin tố tội phạm, kiến nghị khởi tố mà chưa được nhận thông báo tiếp nhận bằng văn bản thì cơ quan, tổ chức, cá nhân báo cáo có quyền yêu cầu cơ quan tiếp nhận gửi thông báo bằng văn bản về việc tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố.

– Khi hết thời hạn giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố theo quy định tại chiếm 1 và cướp 2 Điều 147 Bộ luật Tố tụng hình sự mà người tiến hành tố giác vẫn chưa được nhận văn bản thông báo kết quả giải quyết thì cơ quan, tổ chức, cá nhân có quyền đề nghị cơ quan tiếp nhận thông báo bằng văn bản về kết quả giải quyết cho mình.

Trên đây là những tư vấn của luật sư hình giỏi HTC về quyền và nghĩa vụ của người giác ngộ, báo tin về tội phạm, kiến nghị khởi tố. Công ty Luật HTC Việt Nam vui mừng đồng hành cùng khách hàng trong việc giải quyết mọi vấn đề pháp lý. Hãy liên hệ với chúng tôi để được sử dụng dịch vụ tốt nhất.

(Ngát)

Để được tư vấn chi tiết xin vui lòng liên hệ:

Công ty Luật TNHH HTC Việt Nam

Địa chỉ: Tầng 15, Tòa nhà đa năng, Số 169 Nguyễn Ngọc Vũ, Phường Yên Hòa, Thành phố Hà Nội.

ĐT: 0989.386.729; Email: htcvn.law@gmail.com

Trang web: https://htc-law.com ; https://luatsuchoban.vn

Xem thêm các bài viết liên quan:

- Những điều cần biết khi viết đơn tố giác tội phạm

- Người có quyền và nghĩa vụ liên quan trong nhiệm vụ hình sự cần phải làm gì?

- Người bị hại trong nghi vụ hình sự có được ủy quyền cho người khác tham gia tố tụng không?