English 
NHỮNG ĐIỀU CẦN BIẾT VỀ NGƯỜI CÓ QUYỀN LỢI, NGHĨA VỤ LIÊN QUAN TRONG VỤ ÁN HÌNH SỰ
NHỮNG ĐIỀU CẦN BIẾT VỀ NGƯỜI CÓ QUYỀN LỢI, NGHĨA VỤ LIÊN QUAN TRONG VỤ ÁN HÌNH SỰ
Nói đến cụm từ “người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan” có vẻ mang tính mường tượng, khó hiểu, mập mờ. Trong thực tiễn, có những trường hợp được xác định là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan nhưng khi chủ thể này được gọi đến cơ quan tiến hành tố tụng để làm việc thì họ lại cho rằng “tôi không liên quan gì cả”. Từ đó, chúng ta phải hiểu, giải thích, làm rõ về “quyền lợi, nghĩa vụ liên quan” là như thế nào. Xin vui lòng tiếp tục theo dõi dưới đây:
1. Căn cứ pháp lý
- Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015;
- Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015;
2. Tư vấn
2.1. Thế nào là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan.
Để trả lời cho câu hỏi này, xin được trích dẫn một số quy định pháp luật mang tính định nghĩa về “Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan”.
Trong Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015 quy định: Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến vụ án là cá nhân, cơ quan, tổ chức có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến vụ án hình sự.
Trong Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015 quy định: Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trong vụ án dân sự là người tuy không khởi kiện, không bị kiện nhưng việc giải quyết vụ án dân sự có liên quan đến quyền lợi, nghĩa vụ của họ nên họ được tự mình đề nghị hoặc các đương sự khác đề nghị và được tòa án chấp nhận đưa họ vào tham gia tố tụng với tư cách là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan.
Trong từ điển tiếng Việt, từ “liên quan” có nghĩa là “Có mối ràng buộc nào đó”. Như vậy, có thể hiểu đơn giản “liên quan” là từ cái này dẫn đến cái kia, mang yếu tố mắt xích, nằm trong quá trình diễn biến của vụ việc nhưng không mang yếu tố trực tiếp của mối quan hệ nguyên nhân – kết quả của hành vi phạm tội.
Như vậy, từ trên ta có thể thấy: Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trong vụ án hình sự là cá nhân, cơ quan, tổ chức không phải là bị can, bị cáo, bị hại trong vụ án hình sự. Nhưng khi giải quyết vụ án hình sự thì họ có quyền lợi, nghĩa vụ xuất phát từ bị can, bị cáo, bị hại.
Trong vụ án hình sự, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan chủ yếu được xác định là liên quan đến vấn đề dân sự trong vụ án hình sự. Lưu ý là, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trong vụ án hình sự hoàn toàn khác, tách bạch so với “Đồng phạm” hay “người bị hại”, vì vậy tránh hiểu lầm hai nội dung này.
2.2. Quyền của người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan
Được quy định tại Điều 65, Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015 (được sửa đổi, bổ sung năm 2017) theo đó người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan hoặc người đại diện cho người này có quyền sau đây:
- Quyền được thông báo, giải thích về quyền và nghĩa vụ của mình;
- Đưa ra chứng cứ, tài liệu, đồ vật, yêu cầu;
- Yêu cầu giám định, định giá tài sản;
- Tham gia phiên tòa, phát biểu ý kiến, đề nghị chủ tọa phiên tòa hỏi những người tham gia phiên tòa; tranh luận tại phiên tòa để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình; xem biên bản phiên tòa.
- Tự bảo vệ hoặc nhờ người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho mình;
- Trình bày ý kiến về chứng cứ, tài liệu, đồ vật liên quan và yêu cầu người có thẩm quyền tiến hành tố tụng kiểm tra, đánh giá;
- Kháng cáo bản án, quyết định của tòa án về những vấn đề trực tiếp liên quan đến quyền lợi, nghĩa vụ của mình;
- Khiếu nại quyết định, hành vi tố tụng của cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng.
2.3. Nghĩa vụ của người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan hoặc đại diện của người này.
- Có mặt theo giấy triệu tập của người có thẩm quyền tiến hành tố tụng;
- Trình bày trung thực những tình tiết liên quan đến quyền và nghĩa vụ của mình;
- Chấp hành quyết định, yêu cầu của cơ quan có thẩm quyền tố tụng.
2.4. Lời khai của người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan:
Đây là nguồn chứng cứ quan trọng giúp người tiến hành tố tụng có những thông tin cần thiết để giải quyết vụ án hình sự. Tuy nhiên, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến vụ án chỉ trình bày những tình tiết trực tiếp liên quan đến quyền lợi của họ. Không được dùng làm chứng cứ những tình tiết do người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trình bày nếu họ không thể nói rõ vì sao biết được tình tiết đó.
Tóm lại, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến vụ án là một trong những người tham gia trong tố tụng hình sự. Người có quyền lợi liên quan có thể từ bỏ quyền lợi của mình bằng cách không yêu cầu cơ quan tiến hành tố tụng buộc bị can, bị cáo hoặc người khác bồi thường thiệt hại về vật chất cho mình. Còn đối với người có nghĩa vụ liên quan đến vụ án thì bắt buộc phải tham gia, vì họ phải chịu trách nhiệm bồi thường hay trả lại tài sản hoặc phải chứng minh cho cơ quan tiến hành tố tụng mối quan hệ giữa mình với bị can, bị cáo, bị hại…liên quan đến hành vi phạm tội của bị can, bị cáo…
Để được tư vấn chi tiết xin vui lòng liên hệ:
Công ty Luật TNHH HTC Việt Nam
Địa chỉ: Tầng 15, Tòa nhà đa năng, Số 169 Nguyễn Ngọc Vũ, P. Trung Hòa, Q. Cầu Giấy, Hà Nội.
ĐT: 0989.386.729; Email: [email protected]
Website: https://htc-law.com; https://luatsuchoban.vn
