Nhận giữ hộ tài sản nhưng không biết đó là tài sản phạm tội mà có – có bị truy cứu không?

1. Một hành động giữ hộ tưởng chừng vô hại nhưng có thể đẩy bạn vào rủi ro pháp lý

Trong đời sống hằng ngày, việc nhờ giữ hộ tài sản gần như trở thành một thói quen xã hội. Đó có thể là người quen gửi bạn giữ một chiếc xe máy vài ngày vì họ đi công tác, một người bạn nhờ bạn cất giúp chiếc túi vì “đang có việc gấp”, hay thậm chí chỉ là một người thân gửi lại một khoản tiền với lý do chưa tiện mang theo. Nhiều người nhận tài sản một cách tự nhiên, không mảy may nghi ngờ điều gì và coi đây đơn thuần là hành động giúp đỡ.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy không ít vụ án hình sự đã phát sinh từ những tình huống như vậy. Khi cơ quan điều tra vào cuộc và xác định nguồn gốc tài sản là do trộm cắp, lừa đảo, chiếm đoạt hoặc liên quan đến hoạt động phạm pháp khác, người giữ hộ – dù hoàn toàn không hưởng lợi – vẫn bị vướng vào vòng tố tụng. Họ có thể bị triệu tập làm việc nhiều lần, phải giải trình nguồn gốc tài sản, bị xem xét trách nhiệm liên đới và thậm chí đối mặt nguy cơ bị khởi tố nếu cơ quan chức năng cho rằng người giữ hộ “biết hoặc buộc phải biết” tài sản đó là bất hợp pháp.

Điều đáng lo ngại là phần lớn người dân không ý thức được mức độ rủi ro pháp lý khi nhận giữ hộ tài sản. Chính sự chủ quan và thiếu hiểu biết khiến họ rơi vào tình thế bị động, khó bảo vệ bản thân. Và đây cũng là lý do nhiều người chỉ thấy mình vô tội khi giải thích, nhưng pháp luật lại đòi hỏi chứng minh rõ ràng, cụ thể và có căn cứ. Từ một hành động giúp đỡ thông thường, sự việc có thể biến thành một chuỗi rắc rối pháp lý kéo dài, ảnh hưởng đến uy tín, công việc và tinh thần.

2. Người giữ hộ hoàn toàn không biết tài sản do phạm tội mà có – pháp luật xử lý ra sao?

Pháp luật hình sự Việt Nam đặt yếu tố “lỗi” làm nền tảng để xác định một người có phạm tội hay không. Trong các tội danh liên quan đến việc chứa chấp hoặc tiêu thụ tài sản phạm pháp, điều kiện cốt lõi để cấu thành tội là người thực hiện phải biết rõ hoặc có căn cứ để biết tài sản đó xuất phát từ hành vi phạm tội. Điều này có nghĩa, nếu một người nhận giữ hộ tài sản trong điều kiện hoàn toàn bình thường, không được thông báo, không có dấu hiệu khả nghi và hoàn toàn không thể nhận biết về nguồn gốc bất hợp pháp của tài sản, thì họ không bị xem là có hành vi phạm tội.

Tuy nhiên, trong thực tế điều tra, việc chứng minh “không biết” thường khó khăn hơn nhiều so với việc chứng minh “biết”. Cơ quan điều tra sẽ xem xét hàng loạt yếu tố như quan hệ giữa người gửi và người giữ, thời điểm giao tài sản, lời giải thích về mục đích gửi giữ, biểu hiện bất thường khi giao nhận, tài sản có giá trị lớn hay không và người giữ hộ có được lợi ích gì từ việc cất giữ tài sản đó hay không. Chỉ cần tồn tại dấu hiệu bất hợp lý, cơ quan điều tra có thể cho rằng người giữ hộ “buộc phải biết” về nguồn gốc bất thường của tài sản và từ đó xem xét trách nhiệm ở mức độ nghiêm trọng hơn.

Chính vì vậy, dù pháp luật không xử lý người giữ hộ khi họ thật sự không biết, nhưng việc chứng minh sự trong sạch của mình lại không hề đơn giản. Người giữ hộ phải có lời khai thống nhất, logic, phù hợp với diễn biến sự việc. Các chứng cứ, tin nhắn, dữ liệu giao nhận cần được cung cấp đầy đủ. Đối với nhiều người, đặc biệt trong tâm lý hoang mang khi làm việc với cơ quan điều tra, họ rất dễ nói sai, nói thiếu hoặc giải trình không nhất quán, dẫn đến nguy cơ bị đánh giá bất lợi. Đây là lý do tại sao trong nhiều trường hợp tương tự, người bị liên quan nên tìm đến luật sư càng sớm càng tốt để được hỗ trợ cách làm việc, cách chứng minh và cách bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình.

3. Khi nào việc giữ hộ có thể bị xem là tiếp tay cho hành vi phạm tội?

Mặc dù pháp luật không truy cứu trách nhiệm đối với người giữ hộ trong trường hợp họ thật sự không biết nguồn gốc bất hợp pháp của tài sản, nhưng thực tế lại tồn tại những tình huống khiến hành vi này dễ bị đánh giá theo hướng tiêu cực. Một số dấu hiệu khách quan trong quá trình giao nhận tài sản có thể khiến cơ quan điều tra cho rằng người giữ hộ phải nhận thức được tính bất thường của sự việc. Điều này thường xảy ra khi tài sản được giao một cách vội vàng, bí mật, thời điểm bất thường hoặc không có lý do hợp lý về việc gửi giữ. Khi người gửi không giải thích rõ ràng hoặc lời giải thích có phần gượng ép, khó tin, người nhận giữ hộ hoàn toàn có thể bị đặt vào tình thế phải giải trình.

Mặt khác, giá trị tài sản cũng là yếu tố mà cơ quan điều tra đặc biệt quan tâm. Nếu một người không có quan hệ thân thiết nhưng lại bất ngờ mang đến gửi giữ số tiền lớn, đồ vật quý hoặc tài sản có giá trị cao, điều này dễ bị xem là dấu hiệu cho thấy người giữ hộ “phải nhận biết” sự bất thường. Trường hợp người giữ hộ lại không hỏi han gì, không yêu cầu xác nhận, không quan tâm lý do gửi – tất cả những điều này có thể khiến cơ quan điều tra nghi ngờ về mức độ đồng thuận hoặc cố ý che giấu. Vì vậy, có những vụ án mà mặc dù người giữ hộ không trực tiếp tham gia hành vi phạm tội, họ vẫn có nguy cơ bị xem xét theo hướng đồng phạm hoặc người giúp sức gián tiếp.

Ranh giới giữa việc vô tình giúp đỡ và hành vi tiếp tay không phải lúc nào cũng rõ ràng. Điều khiến nhiều người gặp rủi ro là họ không thể chứng minh được rằng mình không biết, hoặc lời khai thiếu nhất quán dẫn đến việc bị suy đoán bất lợi. Trong bối cảnh đó, chỉ cần cơ quan điều tra đánh giá rằng người giữ hộ có điều kiện nhận biết nhưng đã không thực hiện, thì nguy cơ bị xem xét trách nhiệm hình sự là hoàn toàn có thật. Đây cũng chính là lý do những người liên quan đến việc giữ hộ tài sản bất thường nên tìm kiếm sự hỗ trợ pháp lý càng sớm càng tốt, bởi chỉ một sơ suất nhỏ trong quá trình làm việc cũng có thể dẫn đến hậu quả rất nặng nề.

4. Luật sư có thể giúp gì và tại sao sự hỗ trợ pháp lý lại cực kỳ quan trọng trong những trường hợp như thế?

Sự xuất hiện của luật sư trong các vụ việc liên quan đến tài sản nghi vấn không chỉ là một lựa chọn thông thường mà là một yếu tố mang tính quyết định. Luật sư giúp người giữ hộ hiểu rõ quyền và nghĩa vụ của mình, tránh trả lời theo cảm tính hoặc theo suy đoán khiến lời khai trở nên bất lợi. Chỉ cần một câu nói sai vô tình cũng có thể bị diễn giải theo hướng bạn biết hoặc phải biết tài sản có nguồn gốc bất hợp pháp. Vì vậy, luật sư trước hết là người giúp bạn định hướng cách khai báo sao cho nhất quán, hợp lý và phù hợp với diễn biến khách quan.

Bên cạnh đó, luật sư còn có vai trò xây dựng các chứng cứ chứng minh sự vô tội, từ việc thu thập tin nhắn giao nhận tài sản, lời chứng của người xung quanh, thói quen giao tiếp, cho đến việc phân tích tính hợp lý trong từng chi tiết liên quan. Trong nhiều trường hợp, chính luật sư là người nhìn ra những điểm bất thường trong hồ sơ hoặc phát hiện các suy luận chưa chính xác của cơ quan điều tra để kiến nghị bảo vệ thân chủ. Không ít vụ việc cho thấy, chỉ khi có sự tham gia của luật sư, hướng điều tra mới được điều chỉnh đúng bản chất, giúp người giữ hộ tránh được nguy cơ bị hình sự hóa.

Quan trọng hơn cả, luật sư mang lại sự an tâm. Khi phải đối mặt với cơ quan tố tụng, người bình thường luôn ở vào vị thế yếu, thiếu kiến thức pháp luật và dễ lúng túng. Luật sư chính là tấm khiên giúp họ đi xuyên qua quá trình tố tụng mà không mắc phải những sai lầm có thể khiến mình phải trả giá bằng cả sự tự do lẫn danh dự. Đó cũng là lý do ngày càng nhiều người khi vướng vào tình huống giữ hộ tài sản đã chọn tìm đến luật sư ngay từ buổi làm việc đầu tiên, để đảm bảo rằng mọi lời nói, mọi giấy tờ, mọi hành động đều được thực hiện đúng cách và đúng pháp lý.

Cam kết chất lượng dịch vụ:

Công ty Luật TNHH HTC Việt Nam hoạt động với phương châm tận tâm – hiệu quả – uy tín, cam kết đảm bảo chất lượng dịch vụ, cụ thể như sau:

- Đảm bảo thực hiện công việc theo đúng tiến độ đã thỏa thuận, đảm bảo tuân thủ đúng quy định pháp luật, đúng với quy tắc đạo đức và ứng xử của luật sư Việt Nam.

- Đặt quyền lợi khách hàng lên hàng đầu, nỗ lực hết mình để mang đến cho khách hàng chất lượng dịch vụ tốt nhất.

- Bảo mật thông tin mà khách hàng cung cấp, các thông tin liên quan đến khách hàng.

Rất mong được hợp tác lâu dài cùng sự phát triển của Quý Khách hàng.

Trân trọng!

(Người viết: Trần Ngọc Mạnh; Ngày viết: 11/11/2025)

Để được tư vấn chi tiết xin vui lòng liên hệ:

Công ty Luật TNHH HTC Việt Nam

Địa chỉ: Tầng 15, Tòa nhà đa năng, Số 169 Nguyễn Ngọc Vũ, phường Yên Hòa, Thành phố Hà Nội.

Điện thoại: 0989.386.729

Email: hotmail@htcvn.vn

Website:https://htcvn.vn; https://htc-law.com; https://luatsuchoban.vn

Các bài viết liên quan: