Lái xe gây tai nạn rồi hoảng loạn bỏ chạy – phân biệt “bỏ trốn” và “đi tìm cứu trợ”.

1. “Bỏ trốn” – Hành vi trốn tránh trách nhiệm hình sự

Theo Điều 260 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017), hành vi “bỏ trốn để trốn tránh trách nhiệm” hoặc “không cứu giúp người bị nạn” được coi là tình tiết tăng nặng. Người lái xe gây tai nạn trong những trường hợp này có thể bị phạt tù lên đến 10 năm, tùy theo mức độ thiệt hại về tính mạng và tài sản.

“Bỏ trốn” không đơn thuần là rời khỏi hiện trường; đó là hành vi thể hiện ý chí chủ quan nhằm che giấu hành vi phạm tội, tránh sự phát hiện của cơ quan chức năng. Những biểu hiện thường thấy bao gồm:

Rời hiện trường ngay sau khi gây tai nạn và không quay lại.

Không trình báo với công an hoặc không gọi cấp cứu cho nạn nhân.

Tự ý sửa chữa, giấu xe, xóa dấu vết để tránh truy tìm.

Cắt liên lạc, thay đổi nơi cư trú nhằm né tránh cơ quan điều tra.

Bản chất của “bỏ trốn” là trốn tránh trách nhiệm, gây hậu quả nghiêm trọng hơn cho người bị nạn, thể hiện thái độ thiếu nhân đạo và thiếu hợp tác với pháp luật. Đây chính là lý do pháp luật hình sự coi hành vi này là tình tiết tăng nặng, không chỉ để trừng phạt mà còn để răn đe, giáo dục ý thức người tham gia giao thông.

2. “Đi tìm cứu trợ” – Phản ứng tự nhiên, không cấu thành bỏ trốn

Trong nhiều trường hợp, sau khi gây tai nạn, người lái xe không cố ý rời bỏ trách nhiệm, mà chỉ rời hiện trường vì tâm lý hoảng loạn hoặc để tìm kiếm người hỗ trợ, trình báo công an, hoặc đưa nạn nhân đi cấp cứu.
Nếu việc rời đi xuất phát từ mục đích thiện chí, không nhằm che giấu hành vi, thì không bị coi là bỏ trốn.

Các yếu tố xác định “đi tìm cứu trợ” bao gồm:

Người lái xe ngay sau khi rời đi đã báo tin cho cơ quan công an hoặc quay lại hiện trường.

Có bằng chứng chứng minh mục đích là tìm người giúp đỡ (gọi cấp cứu, báo tin cho người thân, gọi cứu thương...).

Hành vi rời đi xuất phát từ nguy cơ bị đám đông tấn công hoặc tình huống mất kiểm soát tâm lý

Trong thực tế, nhiều vụ việc cho thấy người gây tai nạn chạy đi kêu cứu nhưng khi quay lại thì bị hiểu nhầm là “bỏ trốn”. Nếu không có luật sư hỗ trợ pháp lý kịp thời, người lái xe dễ bị truy tố oan sai. Vì vậy, việc chứng minh ý chí chủ quan là yếu tố then chốt để phân định giữa “tình tiết giảm nhẹ” và “tình tiết tăng nặng” trong vụ án.

3. Nguyên nhân tâm lý của hành vi rời hiện trường

Hầu hết các vụ tai nạn nghiêm trọng đều xảy ra trong khoảnh khắc bất ngờ, căng thẳng và sợ hãi tột độ. Người lái xe rơi vào trạng thái sốc tâm lý, hoảng loạn, mất khả năng xử lý hợp lý. Dưới góc nhìn tâm lý học pháp lý, phản ứng bỏ chạy không hẳn là “cố ý bỏ trốn”, mà là phản xạ tự nhiên của con người trong tình huống khủng hoảng.

Ngoài ra, thực tế xã hội Việt Nam cho thấy:

Hiện trường tai nạn thường tập trung đông người, nhiều người bức xúc, thậm chí có hành vi hành hung tài xế.

Người lái xe sợ bị đánh hoặc bị đám đông lôi ra khỏi xe, nên phải rời đi để bảo vệ tính mạng.

Nhiều người không hiểu quy định Tư vấn pháp luật Hình sự - Công ty Luật HTC Việt Nam pháp luật, nghĩ rằng rời đi rồi quay lại hoặc trình báo sau vài giờ vẫn bị coi là “bỏ trốn”, nên sợ hãi càng tăng.

Chính vì vậy, cơ quan điều tra cần đánh giá kỹ bối cảnh và phản ứng tâm lý khi xem xét hành vi “rời hiện trường”. Nếu có chứng cứ khách quan cho thấy người lái xe không có ý định che giấu hay trốn tránh, mà chỉ rời đi do hoảng loạn hoặc đi tìm giúp đỡ, thì không nên quy kết họ tội “bỏ trốn”.

4. Cách xử lý đúng khi xảy ra tai nạn – Hạn chế rủi ro pháp lý

Khi tai nạn giao thông xảy ra, người điều khiển phương tiện cần giữ bình tĩnh và thực hiện đúng nghĩa vụ theo luật để tránh bị quy chụp là “bỏ trốn”. Cụ thể:

Dừng xe ngay lập tức, giữ nguyên hiện trường nếu có thể.

Bảo vệ tính mạng con người là ưu tiên số một – nếu có người bị thương, phải gọi ngay cấp cứu hoặc trực tiếp đưa đi bệnh viện.

Báo cho cơ quan công an hoặc chính quyền địa phương gần nhất trong thời gian sớm nhất.

Nếu bị đe dọa, bị đám đông bao vây, có thể rời khỏi hiện trường để đảm bảo an toàn, nhưng cần thông báo ngay cho công an qua điện thoại hoặc quay lại sau khi tình hình ổn định.

Giữ liên lạc với nạn nhân hoặc gia đình họ, thể hiện thiện chí khắc phục hậu quả.

Những hành động trên sẽ giúp người lái xe thể hiện thái độ hợp tác, nhân đạo, là căn cứ quan trọng để được xem xét giảm nhẹ trách nhiệm hình sự. Trong khi đó, việc bỏ mặc hiện trường hoặc im lặng nhiều giờ liền sẽ khiến tình tiết vụ án trở nên bất lợi, dù ban đầu không có ý xấu.

5. Khi nào cần mời luật sư bảo vệ quyền lợi người lái xe?

Ngay khi vụ tai nạn xảy ra, đặc biệt nếu người lái xe rời khỏi hiện trường hoặc có người bị thương, tử vong, việc mời luật sư sớm là cực kỳ quan trọng. Luật sư sẽ là người định hướng chiến lược pháp lý đúng đắn, giúp bạn tránh bị hiểu sai là “bỏ trốn”.

Luật sư giao thông hình sự có thể:

Phân tích toàn bộ diễn biến, xác định bản chất hành vi rời hiện trường là “bỏ trốn” hay “đi tìm cứu trợ”.

Hướng dẫn trình báo đúng quy định, bảo đảm thân chủ được ghi nhận là người hợp tác

Hỗ trợ thu thập chứng cứ khách quan (camera, nhân chứng, định vị hành trình xe...) để chứng minh thiện chí.

Đại diện làm việc với cơ quan điều tra, tham gia hòa giải và bảo vệ quyền lợi dân sự, hình sự của thân chủ.

Đưa ra chiến lược pháp lý giảm nhẹ hình phạt, hoặc chứng minh không có yếu tố cấu thành tội phạm.

Trong nhiều vụ án, sự có mặt của luật sư từ đầu không chỉ giúp người lái xe được đối xử công bằng, mà còn giúp giảm nhẹ đáng kể hậu quả pháp lý và thiệt hại tinh thần cho gia đình hai bên.

Cam kết chất lượng dịch vụ:

Công ty Luật TNHH HTC Việt Nam hoạt động với phương châm tận tâm – hiệu quả – uy tín, cam kết đảm bảo chất lượng dịch vụ, cụ thể như sau:

- Đảm bảo thực hiện công việc theo đúng tiến độ đã thỏa thuận, đảm bảo tuân thủ đúng quy định pháp luật, đúng với quy tắc đạo đức và ứng xử của luật sư Việt Nam.

- Đặt quyền lợi khách hàng lên hàng đầu, nỗ lực hết mình để mang đến cho khách hàng chất lượng dịch vụ tốt nhất.

- Bảo mật thông tin mà khách hàng cung cấp, các thông tin liên quan đến khách hàng.

Rất mong được hợp tác lâu dài cùng sự phát triển của Quý Khách hàng.

Trân trọng!

(Người viết: Trần Ngọc Mạnh; Ngày viết: 11/11/2025)

Để được tư vấn chi tiết xin vui lòng liên hệ:

Công ty Luật TNHH HTC Việt Nam

Địa chỉ: Tầng 15, Tòa nhà đa năng, Số 169 Nguyễn Ngọc Vũ, phường Yên Hòa, Thành phố Hà Nội.

Điện thoại: 0989.386.729

Email: hotmail@htcvn.vn

Website:https://htcvn.vn; https://htc-law.com; https://luatsuchoban.vn

Các bài viết liên quan: