Những lưu ý khi giải quyết vụ án lừa đảo chiếm đoạt tài sản?

Những lưu ý khi giải quyết vụ án lừa đảo chiếm đoạt tài sản?

Tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản là một trong số những tội phạm phổ biến trong nhóm tội xâm phạm đến quyền sở hữu đã được quy định cụ thể trong Bộ luật Hình sự tại Điều 174. Thực tiễn quá trình điều tra, truy tố, xét xử các vụ án lừa đảo chiếm đoạt tài sản vẫn còn tồn tại những sai sót, nhầm lẫn gây ảnh hưởng đến hiệu quả công tác phòng, chống loại tội phạm này và là nguyên nhân khiến bản án bị hủy, trả hồ sơ điều tra bổ sung. Bài viết dưới đây của Công ty Luật TNHH HTC Việt Nam sẽ cung cấp những kiến thức cần thiết về các lưu ý khi giải quyết vụ án lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Xác định có hay không dấu hiệu tội phạm trong hành vi của chủ thể

Khi định tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản, ngoài việc xem xét, đánh giá hành vi khách quan, cần phải xem xét mặt chủ quan của người phạm tội về ý định chiếm đoạt tài sản. Mục đích chiếm đoạt tài sản là dấu hiệu bắt buộc trong cấu thành tội phạm của Tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản, theo đó khi định tội, trên cơ sở đánh giá khách quan, toàn diện, đầy đủ các chứng cứ, tài liệu có trong hồ sơ vụ án, cần xem xét người phạm tội có mục đích chiếm đoạt hay không. Nếu một người có hành vi gian dối trong việc xác lập các giao dịch dân sự nhưng không nhằm mục đích chiếm đoạt tài sản thì không phạm tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản mà coi là vụ án tranh chấp về dân sự, nếu người đó có thiện chí thực hiện các nghĩa vụ dân sự của mình. Đồng thời phải xem xét thời điểm người phạm tội nảy sinh mục đích chiếm đoạt tài sản, đối với Tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản thì thời điểm nảy sinh ý định chiếm đoạt là trước khi người phạm tội nhận được tài sản từ nạn nhân.

Về xác định giá trị tài sản bị chiếm đoạt

Khi giải quyết vụ án liên quan đến yếu tố lừa đảo chiếm đoạt tài sản mà đối tượng phạm tội đã chủ động hoàn trả cho nạn nhân tài sản đã chiếm đoạt, trước hết, cần phải nhận thức được về thời điểm hoàn thành của tội phạm này là từ lúc người phạm tội đã chiếm giữ được tài sản sau khi dùng thủ đoạn gian dối để làm cho người chủ sở hữu tài sản hoặc người quản lý tài sản bị mắc lừa nên giao tài sản cho mình hoặc không nhận tài sản đáng lẽ phải nhận. Chính vì vậy, khi xác định giá trị tài sản bị chiếm đoạt, cần phải căn cứ vào số tài sản thực tế nạn nhân đã giao cho người phạm tội khi họ bị lừa, hành vi trả lại tài sản của người phạm tội trong trường hợp này chỉ được xem là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự “người phạm tội tự nguyện sửa chữa, bồi thường thiệt hại hoặc khắc phục hậu quả” theo quy định tại điểm b khoản 1 Điều 51 BLHS năm 2015.

Ngoài ra, trên tinh thần của Thông tư liên tịch số 02/2001/TANDTC-VKSNDTC-BCA-BTP ngày 25/12/2001 của Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Bộ Tư pháp hướng dẫn áp dụng một số quy định tại Chương XIV “Các tội xâm phạm sở hữu” của BLHS năm 1999 thì trường hợp qua nghiên cứu hồ sơ vụ án, trực tiếp lấy lời khai người phạm tội, có đầy đủ căn cứ chứng minh rằng người phạm tội có ý thức chủ quan về giá trị tài sản mình chiếm đoạt trước khi thực hiện hành vi chiếm đoạt thì lấy giá trị tài sản đó để xem xét việc truy cứu trách nhiệm hình sự đối với họ. Trường hợp người phạm tội có ý định chiếm đoạt nhưng không quan tâm đến giá trị tài sản thì áp dụng giá thị trường tại nơi xảy ra tội phạm và tại thời điểm phạm tội để truy cứu trách nhiệm hình sự.

Xác định đầy đủ khách thể bị xâm hại

Đối với những trường hợp người phạm tội sử dụng thủ đoạn làm giả giấy tờ, tài liệu, con dấu của cơ quan, tổ chức để thực hiện hành vi lừa đảo, cần phải nhận thức rõ hành vi phạm tội đang xâm phạm đến hai khách thể độc lập được Bộ luật hình sự bảo vệ, đó là quyền sở hữu tài sản và trật tự quản lý hành chính nhà nước nên phải bị truy tố về cả hai tội danh là Tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản và Tội làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức. Tuy nhiên, cũng cần phải xem xét kỹ càng về con dấu, tài liệu bị làm giả; về nguyên tắc thì con dấu, tài liệu chỉ bị làm giả khi chúng tồn tại trên thực tế. Điều này có nghĩa, trong trường hợp người phạm tội dựa trên những con dấu, tài liệu thật của cơ quan tổ chức, sau đó sử dụng những phương pháp như khắc dấu giả, đúc con dấu giả, phương pháp in lưới hoặc cắt ghép nội dung để làm giả thì mới bị truy cứu trách nhiệm hình sự về Tội làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức. Đối với trường hợp người phạm tội tự chế ra mẫu con dấu, tài liệu không có thật rồi lừa dối làm người khác tin tưởng giao tài sản để chiếm đoạt thì coi hành vi làm giả con dấu, tài liệu này là một dạng hành vi lừa dối của Tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản và không truy cứu thêm về Tội làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức.

Khi trực tiếp tiến hành giải quyết những vụ án hình sự liên quan đến lừa đảo chiếm đoạt tài sản mà người phạm tội có sử dụng giấy tờ, tài liệu của cơ quan, tổ chức làm công cụ hỗ trợ việc gây dựng niềm tin của bị hại, Kiểm sát viên cần chủ động yêu cầu Cơ quan điều tra thu giữ đầy đủ, kịp thời tất cả những giấy tờ, tài liệu, con dấu mà đối tượng sử dụng để hỗ trợ việc phạm tội. Dựa vào quan sát, nhận định, đánh giá tình hình thực tế xem xét có dấu hiệu của việc làm giả tài liệu, con dấu của cơ quan, tổ chức hay không để có thể yêu cầu Cơ quan điều tra hoặc báo cáo đề xuất lãnh đạo trưng cầu giám định.

Trên đây là những ý kiến của chúng tôi về tư vấn về những lưu ý khi giải quyết vụ án lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Công ty Luật TNHH HTC Việt Nam hân hạnh đồng hành cùng khách hàng trong việc giải quyết mọi vấn đề pháp lý. Hãy liên hệ với chúng tôi để được sử dụng dịch vụ tư vấn một cách tốt nhất.

Cam kết chất lượng dịch vụ:

Công ty Luật TNHH HTC Việt Nam hoạt động với phương châm tận tâm – hiệu quả – uy tín, cam kết đảm bảo chất lượng dịch vụ, cụ thể thư sau:

- Đảm bảo thực hiện công việc theo đúng tiến độ đã thỏa thuận, đảm bảo tuân thủ đúng quy định pháp luật, đúng với quy tắc đạo đức và ứng xử của luật sư Việt Nam.

- Đặt quyền lợi khách hàng lên hàng đầu, nỗ lực hết mình để mang đến cho khách hàng chất lượng dịch vụ tốt nhất.

- Bảo mật thông tin mà khách hàng cung cấp, các thông tin liên quan đến khách hàng.

Rất mong được hợp tác lâu dài cùng sự phát triển của Quý Khách hàng.

Trân trọng!

(Nguyễn Thị Phương; Ngày viết: 19/8/2022)

Để được tư vấn chi tiết xin vui lòng liên hệ:

Công ty Luật TNHH HTC Việt Nam.

Địa chỉ: Tầng 15, Tòa nhà đa năng, Số 169 Nguyễn Ngọc Vũ, P. Trung Hòa, Q. Cầu Giấy, Hà Nội.

ĐT: 0989.386.729; Email: [email protected]

Website: https://htc-law.com ; https://luatsuchoban.vn

-----------------------------------------------------------------

Bài viết liên quan: