Rủi ro pháp lý khi đầu tư vào lĩnh vực FinTech tại Việt Nam

1. Thực trạng pháp lý FinTech tại Việt NamViệt Nam hiện chưa có luật điều chỉnh riêng về FinTech. Hoạt động FinTech được điều chỉnh rải rác trong nhiều văn bản luật như:

- Luật Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (2010)
- Luật Các tổ chức tín dụng (2010, sửa đổi 2017)
- Luật Giao dịch điện tử (2005, sửa đổi 2023 – có hiệu lực từ 01/7/2024)
- Luật Phòng, chống tiền (2022)
- Bộ luật Dân sự, Luật Đầu tư, Luật Doanh nghiệp
- Các quy định hướng dẫn về thanh toán tiền mặt, trung gian thanh toán, ví điện tử, vv

Ngoài ra, Ngân hàng Nhà nước và các cơ sở quản lý đang xây dựng thử nghiệm cơ chế (sandbox) cho FinTech, nhưng hành động chính thức vẫn chưa bị cấm.

2. Các giải pháp chính rủi ro khi đầu tư vào FinTech tại Việt Nam

Rủi ro pháp lý khung chưa đầy đủ, thiếu minh bạch

- Hiện vẫn chưa có hệ thống định nghĩa pháp lý tốt nhất về FinTech, dẫn đến các giấc mơ trong phân loại và áp dụng luật.

- Nhiều mô hình kinh doanh mới (DeFi, BNPL, cho vay ngang hàng, tiền mã hóa, token hóa tài sản...) chưa được pháp luật công nhận hoặc chưa có hướng dẫn cụ thể.

- Các quy định hiện hành thường không đáp ứng thực tiễn đổi mới, khiến doanh nghiệp có thể vô tình vi phạm quy định luật.

Ví dụ: Cho vay P2P hiện chưa được cấp phép chính thức, nhưng vẫn hoạt động rộng rãi – tiềm ẩn nguy cơ bị xử lý hoặc cấm hoạt động.

Rủi ro cấp phép và giấy phép hoạt động

- Một số loại hình FinTech phải đăng ký hoặc xin giấy phép từ Ngân hàng Nhà nước, ví dụ: trung gian thanh toán, ví điện tử.

- Việc chưa rõ ràng tiêu chuẩn, thủ tục và điều kiện cấp phép khiến nhà tư vấn khó mong đợi chi phí pháp lý và thời gian phát triển khai dự án.

Căn cứ liên kết pháp lý:

- Thông tư 39/2014/TT-NHNN, sửa đổi bởi Thông tư 23/2019/TT-NHNN về hoạt động trung gian thanh toán.

- Nghị định 52/2024/ND-CP về thanh toán không dùng tiền mặt.

Rủi ro về bảo mật thông tin và dữ liệu cá nhân

- Nền tảng FinTech thường xử lý dữ liệu nhạy cảm như thông tin tài chính, danh tính khách hàng.

- Luật An ninh mạng (2018), Nghị định 13/2023/ND-CP về bảo vệ dữ liệu cá nhân yêu cầu lưu trữ dữ liệu tại Việt Nam, thu thập dữ liệu có đồng ý rõ ràng của người dùng,...

Việc vi phạm quy định về dữ liệu cá nhân có thể dẫn đến xử lý hành vi xử phạt chính, đình chỉ hoạt động hoặc khởi động.

Rủi ro về tranh chấp hợp đồng điện tử và tài sản

- Các tài khoản giao dịch chính được thực hiện qua hợp đồng điện tử, blockchain, hợp đồng thông minh,... nhưng luật hệ thống vẫn chưa có hướng dẫn rõ ràng để xử lý chấp nhận tranh chấp.
- Các vấn đề như: tài sản mã hóa hóa có được coi là tài sản hợp pháp không? Token có thể tạo ra tài sản đảm bảo không? Hiện vẫn còn nhiều khoảng trống.

Điều này tạo doanh nghiệp và nhà đầu tư gặp khó khăn khi xảy ra tranh chấp.

Rủi ro xử lý hình thức hoạt động giải pháp "vượt rào"

- Một số mô hình FinTech nếu phát triển mà chưa có khung pháp lý hoặc trái luật hành động, có thể được coi là vi phạm pháp luật.

Ví dụ: Gọi vốn bằng tiền mã hóa có thể bị lừa đảo chiếm đoạt tài sản (Điều 174 BLHS);

3. Định hướng giải quyết và khuyến nghị cho nhà tư vấn FinTech

Theo lộ trình pháp lý Fintech của Việt Nam. Theo dõi tiến trình ban hành sandbox cơ sở Fintech của Ngân hàng Nhà nước và Bộ Kế hoạch và Đầu tư, nắm bắt các quy định mới liên quan đến:

- Giao dịch điện tử (Luật Giao dịch điện tử 2023 – hiệu lực từ ngày 07/01/2024);
- Cá nhân dữ liệu (Nghị định 13/2023/ND-CP);
- Dự thảo Luật Tài sản ảo, tiền kỹ thuật số (dự kiến).

Đánh giá rửi ro pháp lý trước khi bắt đầu tư. Thẩm định pháp lý mô hình kinh doanh Fintech, xác định loại hình cần xin giấy phép, đăng ký hoặc cảnh báo rủi ro, kiểm tra các điều khoản hợp đồng, người dùng thuận lợi, chính sách bảo mật,... đã tặng thêm thủ thuật luật chưa.

Hợp tác với luật sư, đơn vị tư vấn pháp lý chuyên về công nghệ – tài chính – đầu tư để:

- Bảo đảm kỷ luật;
- Thiết kế hợp pháp đồng điện tử;
- Xử lý tranh chấp và bảo vệ quyền lợi đầu tư.

Cam kết chất lượng dịch vụ:

Công ty Luật TNHH HTC Việt Nam hoạt động với phương châm tận tâm – hiệu quả – uy tín, cam kết đảm bảo chất lượng dịch vụ, cụ thể như sau:

- Đảm bảo thực hiện công việc theo tiến độ đã đồng ý, đảm bảo đúng thủ thuật đúng quy định pháp luật, đúng với quy tắc đạo đức và ứng xử của luật sư Việt Nam.

- Đặt quyền lợi khách hàng lên hàng đầu, nỗ lực hết mình để mang đến cho khách hàng chất lượng dịch vụ tốt nhất.

- Bảo mật thông tin mà khách hàng cung cấp, các thông tin liên quan đến khách hàng.

Rất mong được hợp tác lâu dài cùng sự phát triển của Quý Khách hàng.

Trân trọng!

(Người viết: Nguyễn Thị Khánh Linh; Ngày viết: 13/10/2025)

Để được tư vấn chi tiết xin vui lòng liên hệ:

Công ty Luật TNHH HTC Việt Nam

Địa chỉ: Tầng 15, Tòa nhà đa năng, Số 169 Nguyễn Ngọc Vũ, phường Yên Hòa, Thành phố Hà Nội.

Điện thoại: 0989.386.729

Email: hotmail@htcvn.vn

Trang web: https://htcvn.vn ; https://htc-law.com ; https://luatsuchoban.vn

Các bài viết liên quan: