English 
Góc nhìn của Luật sư về Vụ án Việt Á
Ngày 17/12/2021, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã ra Quyết định khởi tố vụ án hình sự Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng xảy ra tại Công ty Việt Á, CDC Hải Dương và các đơn vị, địa phương liên quan.
Chiều ngày 22/12/2021 Bộ Khoa học và Công nghệ Việt Nam trên cổng thông tin chính thức đã rút xuống bản tin cho rằng bộ Kit xét nghiệm Covid-19 của Công ty Việt Á đã được Tổ chức Y tế thế giới chấp nhận. Bản tin này không chính xác bởi vào tháng 10/2020 tức đã trước đó gần 14 tháng Tổ chức Y tế thế giới đã là thông báo cho biết bộ xét nghiệm Covid-19 của công ty Việt Á không đủ tiêu chuẩn để được xét duyệt.
Tuy vậy, trên cổng thông tin của Bộ Khoa học và Công nghệ Việt Nam vẫn cho rằng là Bộ kít xét nghiệm Covid-19 của công ty Việt Á đã được WHO, dẫn đến nhiều cá nhân và nhiều tổ chức, cơ sở tin tưởng nhập mua. Theo quan điểm của Luật sư Nguyễn Doãn Hùng – Công ty Luật TNHH HTC Việt Nam – Đoàn Luật sư Thành phố Hà Nội, cho rằng điều này là trái với nguyên tắc của những người làm truyền thông và ngay cả Bộ Khoa học và Công nghệ vì đây là một sự lừa gạt với niềm tin của nhân dân. Đáng lẽ Bộ Thông tin và Bộ Khoa học và Công nghệ đã phải rút bản tin này và ra một bản tin khác từ hồi tháng 10/2020 thông báo rằng bộ kít xét nghiệm của Công ty Việt Á không được WHO chấp nhận nhưng trên thực tế, Bộ khoa học và công nghệ của Việt Nam vẫn để bản tin này máy cho tận 14 tháng sau mới chịu gỡ xuống. Đây có phải là sự thiếu trách nhiệm và có xứng đáng là lý do để người dân Việt Nam cảm thấy bức xúc hay không?
Không những vậy, bộ kít xét nghiệm Covid-19 của Công ty Việt Á được “thổi giá” lên rất lớn, với mức giá từ 450.000 tiền Việt Nam cho đến 600.000 đồng tiền Việt Nam. Điều này là không thực tế so với mức giá của một bộ kít xét nghiệm trên thị trường quốc tế (chẳng hạn ở Mỹ, một bộ kít xét nghiệm chỉ có giá trung bình khoảng 120.000 đồng) và không phù hợp với tình hình tài chính của người dân. Trung tướng Tô Ân Xô, Chánh Văn phòng kiêm người phát ngôn Bộ Công an, cho biết, từ hành vi thổi giá, Phan Quốc Việt đã thu về Công ty Việt Á số tiền hơn 500 tỉ đồng. Đặc biệt, số tiền mà Công ty Việt Á chi “hoa hồng” cho các “đối tác” (lãnh đạo Bệnh viện, CDC các tỉnh, thành phố trong quá trình cung cấp sản phẩm) lên tới gần 800 tỉ đồng. Theo Luật sư Hùng, điều này là “tự do ăn trên nỗi đau khổ và xương máu” của người dân Việt Nam.
Trong vụ án này, đồng phạm đã tận dụng pháp luật chỉ định thầu và xây dựng giá gói thầu khủng trong những tình huống cấp bách nhằm mục đích trục lợi. Hành vi này tương tự như cách CDC Hà Nội đã làm. Tuy nhiên, diễn biến của vụ án cho thấy bị can Phan Quốc Việt - Tổng giám đốc Công ty CP Công nghệ Việt Á và các đồng phạm đã vi phạm luật từ giai đoạn xây dựng giá thành sản phẩm.
Theo các khoản 11 và 12 Điều 4 Luật Giá, giá thành sản phẩm phụ thuộc vào 4 yếu tố chính: (i) Giá thành toàn bộ thực tế hợp lý tương ứng với chất lượng hàng hóa, dịch vụ; (ii) Lợi nhuận (nếu có); (iii) Các nghĩa vụ tài chính theo quy định của pháp luật; (iv)Giá trị vô hình của thương hiệu. Trong các yếu tố này, yếu tố "nghĩa vụ tài chính theo quy định của pháp luật" đã được quy định rõ ràng. Tuy nhiên, 3 yếu tố còn lại có thể được áp dụng tùy nghi. Trong khi đó tại Điều 11 Luật Giá quy định: “Tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh có quyền tự định giá hàng hóa, dịch vụ do mình sản xuất, kinh doanh, trừ hàng hóa, dịch vụ thuộc danh mục hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá; và quyết định giá mua, giá bán hàng hóa, dịch vụ do mình sản xuất, kinh doanh mà Nhà nước quy định khung giá, giá tối đa, giá tối thiểu; được quyền điều chỉnh giá hàng hóa, dịch vụ do mình sản xuất, kinh doanh phù hợp với biến động của yếu tố hình thành giá”. Như vậy, hàng hóa, dịch vụ do tư nhân sản xuất ra phụ thuộc vào quyết định của tổ chức, cá nhân đó.
Với mặt hàng “trang thiết bị y tế và sinh phẩm xét nghiệm”, Bộ Y tế khẳng định “không thuộc trong danh mục mặt hàng phải quản lý giá”. Điều này tạo cơ hội cho Công ty Việt Á có quyền tự mình quyết định giá kít test do mình sản xuất, kinh doanh phù hợp với biến động của yếu tố hình thành giá. Tuy nhiên thay vì tuân thủ luật pháp thì Việt Á lại lợi dụng kẽ hở của pháp luật để thổi giá cao gấp nhiều lần giá thành sản xuất, kinh doanh sản phẩm theo kiểu chụp giật, ăn xổi. Đặc biệt lợi dụng dịch bệnh để trục lợi.
Nhiều chuyên gia và Luật sư Hùng cũng đồng tình rằng đây là một vụ tham nhũng chính sách điển hình, những bị can ở Công ty Việt Á, CDC Hải Dương, Nghệ An, đến một số cán bộ cấp vụ ở Bộ KHCN, Bộ Y tế và Học viện Quân y đã bị khởi tố mới chỉ là bề nổi của tảng băng chìm của nhóm lợi ích.
Việc tìm ra giải pháp hữu hiệu từ gốc để ngăn chặn “biến thể Việt Á” trong tương lai là điều rất cần thiết. Để khắc phục những kẽ hở trong thiết kế giá thành sản phẩm, hướng đến việc triệt tiêu sự tùy nghi trong 3 yếu tố dễ bị lạm dụng thổi giá, cần phải làm rõ từng khái niệm về chi phí hợp lý tương ứng với chất lượng hàng hóa, lợi nhuận hợp lý, nhằm tiết chế được sự vận dụng theo cảm tính.
Về quy định pháp luật, theo Luật sư Hùng, Điều 138 Bộ luật Dân sự 2015 và Điều 15 của Luật Doanh nghiệp 2020 đã quy định về quyền xác lập người đại diện ủy quyền phần vốn góp của cá nhân trong công ty TNHH hoặc công ty cổ phần, là quyền dân sự cần phải được tôn trọng. Cùng với đó, Điều 33 – Điều 40 Luật Phòng chống tham nhũng 2018 cũng quy định người có chức vụ, quyền hạn phải có nghĩa vụ kê khai trung thực. Như vậy chế tài Luật PCTN hiện hành cần phải sửa đổi, bổ sung đảm bảo “đủ răn đe” để khiến các cá nhân phải tự giác tuân thủ hành lang pháp lý, không được giấu diếm nguồn gốc tài sản hoặc thu nhập tăng thêm trong kê khai tài sản.
Để cập nhật thêm chi tiết và những góc nhìn về vụ án, mời quý độc giả theo dõi và tìm đọc những tin tức tiếp theo trên website Công ty Luật TNHH HTC Việt Nam!
Cam kết chất lượng dịch vụ:
Công ty Luật TNHH HTC Việt Nam hoạt động với phương châm tận tâm – hiệu quả – uy tín, cam kết đảm bảo chất lượng dịch vụ, cụ thể thư sau:
- Đảm bảo thực hiện công việc theo đúng tiến độ đã thỏa thuận, đảm bảo tuân thủ đúng quy định pháp luật, đúng với quy tắc đạo đức và ứng xử của luật sư Việt Nam.
- Đặt quyền lợi khách hàng lên hàng đầu, nỗ lực hết mình để mang đến cho khách hàng chất lượng dịch vụ tốt nhất.
- Bảo mật thông tin mà khách hàng cung cấp, các thông tin liên quan đến khách hàng.
Rất mong được hợp tác lâu dài cùng sự phát triển của Quý Khách hàng.
Trân trọng!
(Người viết: Lê Hồng Anh; Ngày viết: 18/07/2023)
Để được tư vấn chi tiết xin vui lòng liên hệ:
Công ty Luật TNHH HTC Việt Nam
Địa chỉ: Tầng 15, Tòa nhà đa năng, Số 169 Nguyễn Ngọc Vũ, phường Trung Hòa, quận Cầu Giấy, Thành phố Hà Nội.
ĐT: 0989.386.729; Email: [email protected]
Website: https://htc-law.com ; https://htcvn.vn ; https://luatsuchoban.vn
