Trình tự, thủ tục đăng ký khai sinh cho con mang hai quốc tịch.

Trình tự, thủ tục đăng ký khai sinh cho con mang hai quốc tịch.

Trình tự, thủ tục đăng ký khai sinh cho con mang hai quốc tịch là vấn đề được nhiều gia đình quan tâm trong bối cảnh giao lưu quốc tế ngày càng mở rộng. Với số lượng gia đình đa quốc gia gia tăng, việc đăng ký khai sinh không chỉ bảo đảm quyền lợi pháp lý cho trẻ mà còn giúp xác lập quốc tịch và quyền công dân. Tuy nhiên, không ít cha mẹ gặp khó khăn do sự khác biệt về quy định pháp luật giữa các quốc gia, yêu cầu hồ sơ phức tạp hoặc chưa hiểu rõ quy trình. Bài viết sẽ hướng dẫn chi tiết quy trình, hồ sơ cần thiết và lưu ý quan trọng để cha mẹ dễ dàng thực hiện đúng quy định, đảm bảo quyền lợi hợp pháp cho con.

1. Quy định pháp lý liên quan đến thủ tục khai sinh cho con mang hai quốc tịch

- Hiến pháp Việt Nam 2013: Hiến pháp là văn bản pháp lý tối cao, làm cơ sở cho các quy định pháp luật về quyền khai sinh của trẻ em. Việc mang hai quốc tịch không ảnh hưởng đến quyền cơ bản này, bởi pháp luật Việt Nam công nhận quyền của trẻ em có yếu tố nước ngoài được đăng ký khai sinh tại Việt Nam.

+ Điều 14 Hiến pháp 2013: quy định về quyền con người và quyền công dân, nhấn mạnh việc bảo vệ các quyền cơ bản, trong đó bao gồm quyền được khai sinh và có quốc tịch.

+ Điều 36 Hiến pháp 2013: để cập đến quyền và nghĩa vụ của cha mẹ trong việc chăm sóc, bảo vệ trẻ em, bao gồm việc đăng ký khai sinh.

- Luật Hộ tịch năm 2014:

+ Điều 16 Luật Hộ tịch năm 2014: quy định về trách nhiệm đăng ký khai sinh cho trẻ em sinh ra trên lãnh thổ Việt Nam, bất kể quốc tịch của cha hoặc mẹ. Điều này đảm bảo rằng mọi trẻ em sinh ra tại Việt Nam đều phải được đăng ký khai sinh, không phân biệt tình trạng pháp lý hay quốc tịch của cha mẹ. Điều này cũng tạo cơ sở pháp lý để xử lý các trường hợp mang hai quốc tịch.

+ Điều 29 Luật Hộ tịch năm 2014: Đề cập cụ thể đến thủ tục đăng ký khai sinh cho trẻ em có yếu tố nước ngoài, (một trong cha hoặc mẹ là người nước ngoài). Điều này hướng dẫn cụ thể việc xử lý hồ sơ trong các trường hợp trẻ em có cha mẹ khác quốc tịch, đồng thời đảm bảo tính hợp pháp của việc ghi nhận quốc tịch cho trẻ.

- Luật Quốc tịch Việt Nam năm 2008 (sửa đổi, bổ sung năm 2014):

+ Điều 4: quy định nguyên tắc về quốc tịch, trong đó công dân Việt Nam có quyền giữ quốc tịch Việt Nam ngay cả khi có quốc tịch nước ngoài, qua đó xác định rõ rằng quốc tịch Việt Nam là quyền không thể bị tước bỏ, điều này bảo vệ quyền lợi cho trẻ em trong các gia đình có yếu tố nước ngoài.

+ Điều 7: cho phép một số trường hợp cụ thể được mang hai quốc tịch, ví dụ như trẻ em sinh ra có cha hoặc mẹ là công dân Việt Nam. Đây là căn cứ để trẻ có thể được công nhận hai quốc tịch, nhưng phải đáp ứng điều kiện:

Quốc gia thứ hai của cha/mẹ có quy định cho phép mang hai quốc tịch;

Có thoả thuận giữa cha và mẹ về việc lựa chọn hoặc duy trì quốc tịch cho con.

- Nghị định số 123/2015/NĐ-CP: hướng dẫn chi tiết thi hành Luật Hộ tịch bao gồm thủ tục đăng ký khai sinh cho trẻ có yếu tố nước ngoài và quy trình xác nhận quốc tịch trong trường hợp trẻ mang hai quốc tịch. Nghị định này cụ thể hoá các quy định của Luật Hộ tịch, giúp cơ quan chức năng và cha mẹ dễ dàng thực hiện thủ tục đăng ký khai sinh. Với trẻ mang hai quốc tịch, nghị định yêu cầu các giấy tờ chứng minh rõ ràng quốc tịch của cha mẹ và sự đồng ý của họ về quốc tịch của trẻ.

- Ngoài ra còn có thể kể đến một số văn bản, quy định pháp lý khác như:

+ Thông tư số 04/2020/TT-BTP quy định về mẫu tờ khai, biểu mẫu và hướng dẫn cách ghi nhận thông tin về quốc tịch trong giấy khai sinh.

+ Điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên: các công ước quốc tế như Công ước về quyền trẻ em (CRC), Công ước La Haye về bảo vệ trẻ em và hợp tác trong lĩnh vực con nuôi quốc tế…

2. Điều kiện đăng ký khai sinh cho con mang hai quốc tịch

- Trẻ em sinh ra trên lãnh thổ Việt Nam:

+ Yếu tố quốc tịch của cha hoặc mẹ: theo Điều 16 Luật Hộ tịch 2014 và Điều 7 Luật Quốc tịch Việt Nam 2008 (sửa đổi, bổ sung 2014), trẻ em sinh ra trên lãnh thổ Việt Nam sẽ được đăng ký khai sinh và có quốc tịch Việt Nam nếu có cha hoặc mẹ có quốc tịch Việt Nam, không phân biệt cha/mẹ còn lại mang quốc tịch nước ngoài.

+ Yếu tố pháp lý từ quốc gia còn lại:

Một số quốc gia không cho phép công dân của mình mang hai quốc tịch. Trong trường hợp này, trẻ sẽ không thể mang hai quốc tịch Việt Nam và quốc tịch nước ngoài.

Các quốc gia cho phép mang hai quốc tịch (ví dụ: Mỹ, Canada, Úc…) thì trẻ em sẽ đủ điều kiện để đăng ký khai sinh và công nhận hai quốc tịch.

+ Trường hợp cha mẹ không kết hôn: Nếu cha mẹ không đăng ký kết hôn, cần thực hiện thêm thủ tục xác nhận quan hệ cha/mẹ con.

- Trẻ em sinh ra ở nước ngoài:

+ Điều kiện quốc tịch Việt Nam của cha/mẹ: theo Điều 15 Luật Quốc tịch Việt Nam, trẻ em sinh ra ở nước ngoài có thể được công nhận quốc tịch Việt Nam nếu cha hoặc mẹ là công dân Việt Nam.

+ Yêu cầu từ cha/mẹ:

Việc xác lập quốc tịch Việt Nam phải được cha mẹ thực hiện thông qua việc đăng ký khai sinh cho trẻ ở Cơ quan đại diện ngoại giao của Việt Nam ở nước sở tại.

Nếu cha mẹ không làm thủ tục này, trẻ sẽ không được nhận quốc tịch Việt Nam cho đến khi thực hiện đăng ký.

+ Yếu tố pháp lý từ quốc gia nơi trẻ sinh ra:

Một số quốc gia (ví dụ: Mỹ, Canada, Úc…) tự động công nhận trẻ sinh ra trên lãnh thổ của họ có quốc tịch nước đó. Trong trường hợp này, trẻ đủ điều kiện mang hai quốc tịch.

Các quốc gia không công nhận quốc tịch dựa trên nơi sinh (như Nhật Bản) thì quốc tịch của trẻ chỉ dựa trên quốc tịch của cha mẹ.

- Sự thoả thuận của cha mẹ về quốc tịch của trẻ: cha mẹ phải thoả thuận và nộp văn bản ghi rõ sự lựa chọn quốc tịch cho trẻ, Đây là yếu tố bắt buộc khi đăng ký khai sinh cho trẻ có yếu tố nước ngoài.

+ Trường hợp cha mẹ chọn hai quốc tịch:

Văn bản thoả thuận cần làm rõ việc trẻ sẽ mang hai quốc tịch.

Cơ quan chức năng tại Việt Nam sẽ ghi nhận thông tin quốc tịch trong giấy khai sinh theo nội dung thoả thuận này.

+ Trường hợp cha mẹ không thoả thuận được:

Nếu không có văn bản thoả thuận hoặc có tranh chấp, thủ tục đăng ký khai sinh co thể bị trì hoãn.

Cơ quan hộ tịch có thể yêu cầu quyết định của toà án hoặc hướng dẫn pháp lý từ cơ quan cấp trên để giải quyết.

- Điều kiện của pháp luật quốc gia còn lại (quốc gia thứ hai): trẻ chỉ được mang hai quốc tịch nếu quốc gia của cha/mẹ người nước ngoài cho phép điều này.

+ Các quốc gia cho phép hai quốc tịch: một số nước như Mỹ, Canada, Úc và nhiều quốc gia khác công nhận hai quốc tịch. Trong các trường hợp này, trẻ sẽ được công nhận hai quốc tịch mà không cần từ bỏ bất kỳ quốc gia nào.

+ Các quốc gia không cho phép hai quốc tịch, ví dụ như Nhật Bản, Đức (trong một số trường hợp hạn chế). Nếu quốc gia này không cho phép hai quốc tịch, trẻ phải chọn một quốc tịch (theo thoả thuận của cha mẹ).

Suy ra, điều kiện đăng ký khai sinh cho trẻ mang hai quốc tịch phụ thuộc vào:

- Quốc tịch của cha mẹ.

- Quốc gia nơi trẻ sinh ra (có công nhận hai quốc tịch không).

- Sự thoả thuận giữa cha mẹ.

- Quy định pháp luật quốc gia của cha/mẹ người nước ngoài.

3. Hồ sơ cần chuẩn bị

Từ những điều kiện để có thể đăng ký khai sinh cho trẻ mang hai quốc tịch như đã phân tích ở trên, hồ sơ cần chuẩn bị bao gồm:

- Tờ khai đăng ký khai sinh (theo mẫu).

- Giấy chứng sinh của trẻ hoặc giấy tờ thay thế hợp lệ.

- Chứng minh nhân dân/Căn cước công dân hoặc hộ chiếu của cha mẹ.

- Giấy chứng nhận kết hôn (Nếu cha mẹ có quan hệ hôn nhân hợp pháp).

- Văn bản thoả thuận về việc lựa chọn quốc tịch (nếu cần).

- Bản dịch công chứng các giấy tờ tiếng nước ngoài (nếu có).

4. Trình tự, thủ tục đăng ký khai sinh

Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ

- Thu thập đầy đủ giấy tờ theo quy định.

- Kiểm tra thông tin chính xác trước khi nộp hồ sơ.

Bước 2: Nộp hồ sơ tại cơ quan có thẩm quyền

- Đối với trẻ sinh tại Việt Nam: nộp tại Uỷ ban nhân dân cấp xã nơi cư trú của cha hoặc mẹ.

- Đối với trẻ sinh ra ở nước ngoài: nộp tại Cơ quan đại diện ngoại giao của Việt Nam ở nước sở tại.

Bước 3: Xử lý hồ sơ

- Cơ quan tiếp nhận kiểm tra, xác minh tính hợp lệ của hồ sơ.

- Trường hợp cần xác minh bổ sung, cơ quan sẽ yêu cầu cung cấp thêm tài liệu hoặc làm rõ thông tin.

Bước 4: Cấp giấy khai sinh

- Nếu hồ sơ hợp lệ, trẻ sẽ được cấp giấy khai sinh, trong đó ghi rõ thông tin quốc tịch của trẻ (theo quy định).

- Thời hạn giải quyết: không quá 15 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ.

5. Một số trường hợp đặc biệt

- Nếu cha mẹ không đăng ký kết hôn, cần bổ sung thủ tục xác định cha/mẹ cho con.

- Trường hợp trẻ có yếu tố nước ngoài, các quy định quốc tế về quốc tịch cũng cần được xem xét.

- Luật pháp của quốc gia còn lại (quốc tịch thứ hai) có thể yêu cầu thêm thủ tục liên quan.

Cam kết chất lượng dịch vụ:

Công ty Luật TNHH HTC Việt Nam hoạt động với phương châm tận tâm – hiệu quả – uy tín, cam kết đảm bảo chất lượng dịch vụ, cụ thể như sau:

- Đảm bảo thực hiện công việc theo đúng tiến độ đã thỏa thuận, đảm bảo tuân thủ đúng quy định pháp luật, đúng với quy tắc đạo đức và ứng xử của luật sư Việt Nam.

- Đặt quyền lợi khách hàng lên hàng đầu, nỗ lực hết mình để mang đến cho khách hàng chất lượng dịch vụ tốt nhất.

- Bảo mật thông tin mà khách hàng cung cấp, các thông tin liên quan đến khách hàng.

Rất mong được hợp tác lâu dài cùng sự phát triển của Quý Khách hàng.

Trân trọng!

(Người viết: Phan Thảo Chi; Ngày viết: 13/01/2025)

Để được tư vấn chi tiết xin vui lòng liên hệ:

Công ty Luật TNHH HTC Việt Nam

Địa chỉ: Tầng 15, Tòa nhà đa năng, Số 169 Nguyễn Ngọc Vũ, phường Trung Hòa, quận Cầu Giấy, Thành phố Hà Nội.

Điện thoại: 0989.386.729

Email: hotmail@htcvn.vn

Website: https://htcvn.vn; https://htc-law.com; https://luatsuchoban.vn

________________________________________________________________________